Listeria? Een vectoranalyse kan de uitkomst bieden

Listeria? Een vectoranalyse kan de uitkomst bieden

Een bedrijf gespecialiseerd in warme maaltijden wil het assortiment uitbreiden met kant-en-klare pastasalades. Er wordt een tiental verschillende gerechten ontwikkeld. De labanalyses op verschillende productieruns tonen aan dat in een aantal van deze gerechten Listeria monocytogenes is gevonden. Wat nu?

Aangezien de pH- en de Aw-waarde van de pastasalades geen beschermende werking bieden, is de kans op uitgroei van Listeria monocytogenes tot boven de gestelde limieten zeer waarschijnlijk. De salades worden gemaakt met voorgegaarde grondstoffen die machinaal gemengd worden, geportioneerd en daarna MAP verpakt.

Op zoek naar de bron

Het bedrijf staat voor een raadsel, aangezien er geen onmiddellijk oorzakelijk verband lijkt te zijn, waarom bepaalde pastasalades wel en andere niet positief zijn getest op Listeria monocytogenes. Ook binnen de opeenvolgende productieruns is geen lijn te trekken: er wordt strenge grondstofselectie uitgevoerd, er is een verhittingsstap aanwezig en de MAP-verpakking biedt wel garantie bij de warme maaltijden.

In een verwerkingsomgeving is het belangrijk om niet alleen kruisbesmetting in het product, maar ook in de productieomgeving te beheersen.”

Starten met het monitoringsprogramma

Een goede start is het uitwerken van een Pathogen Environmental Monitoring (PEM) programma met een vectoranalyse. In een verwerkingsomgeving is het namelijk belangrijk om niet alleen kruisbesmetting van voedselveiligheidsrisico’s in het product, maar ook in de productieomgeving te beheersen.

Wanneer pathogenen frequent teruggevonden worden, is dat meestal omdat ze overleven in een ‘schuilplaats’, die beschermt tegen reiniging en desinfectie. Dit kan te wijten zijn aan een slecht hygiënisch ontwerp van de verwerkingsapparatuur of aan (beschadigde) delen van de infrastructuur, waardoor het vermogen om effectief te reinigen en te desinfecteren verminderd wordt. Dergelijke schuilplaatsen kunnen daarom fungeren als een mogelijke bron van besmetting.

Productieomgeving monitoren

Listeria monocytogenes heeft een vector nodig om van de bron naar een andere locatie (inclusief het product) uit te breiden. Bijvoorbeeld via water(druppels), lucht, gebruiksvoorwerpen of personen. Bij een PEM-programma wordt de productieomgeving gemonitord met als doel de mogelijke besmettingsbron van Listeria monocytogenes op te sporen. Om niet willekeurig te gaan samplen, worden de staalnamepunten op basis van risicoanalyse gekozen.

In de eerste stap worden de staalnamepunten ingedeeld in vier verschillende zones. Er wordt hierbij onderscheid gemaakt tussen de contactoppervlakken (zone 1), de nabij gelegen niet-contactoppervlakken (zone 2), de veraf gelegen niet-contactoppervlakken (zone 3) en de veraf gelegen oppervlakken buiten de productieomgeving (zone 4). Vervolgens worden de staalnamepunten uitgezet op een grondplan, zodat de spreiding in kaart kan worden gebracht. Het is van belang om de staalnames niet alleen in de ruimte, maar ook in de tijd te spreiden. Denk hierbij aan bemonstering aan het begin, midden en einde van de productiedag en vlak na reiniging.

Vectoranalyse uitvoeren

Terug naar het bedrijf. Na bemonsteren van de verschillende staalnamepunten werd een positief resultaat voor Listeria monocytogenes verkregen van het bedieningspaneel van de menger, die gebruikt wordt voor het bereiden van de pastasalades.

Tussen de verschillende, opeenvolgende salades worden de buiten- en binnenkant van de menger consequent gereinigd en gedesinfecteerd. De kans dat deze menger de oorspronkelijke bron is voor de verschillende listeriabesmettingen op de eindproducten is dus onwaarschijnlijk. Naast een visuele controle van het positieve bemonsteringspunt, het bedieningspaneel van de menger, dient ook een vectoranalyse uitgevoerd te worden. Er worden extra omgevingsmonsters rondom de aanvankelijke positieve locatie genomen.

Het nemen van deze stalen dient te gebeuren in een ‘starburst’ patroon. Bij elke volgende positieve staalname, wordt hetzelfde principe opnieuw toegepast, om op deze manier de mogelijke route van Listeria monocytogenes in kaart te brengen en uiteindelijk de bron van de contaminatie te identificeren.

Het gevaar schuilt soms in een klein hoekje

Het uitvoeren van een vectoranalyse is een tijdrovende, maar noodzakelijke stap om een contaminatie met Listeria monocytogenes of andere pathogenen te kunnen beheersen. Na uitgebreide vectoranalyse blijkt de bron van de listeriaproblematiek een afvoerputje te zijn in het afvallokaal. Door stilstaand water in dit lokaal raken de wielen van de vuilnisbakken occasioneel gecontamineerd en zo wordt Listeria monocytogenes de verwerkingsomgeving binnengebracht.

Gedurende het tussentijds reinigen bestaat de kans, dat door opspattend water Listeria monocytogenes van de afvalbak op de menger komt en via handelingen van het personeel het product bereikt. Een uitgebreide reiniging van het desbetreffende afvoerputje en het verbeteren van de drainage in het lokaal hebben er uiteindelijk toe geleid dat de Listeriaproblematiek onder controle is. Het bedrijf kan met een gerust hart uitpakken met het nieuwe assortiment aan pastasalades.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Normec Foodcare.

Onderdeel van de collectie

Listeria monocytogenes

Het is van cruciaal belang dat voedselproducenten controle hebben over Listeria monocytogenes in hun productie. In deze collectie gaan we in op het gevaar van deze pathogeen voor de voedingsindustrie en wat er gedaan kan worden om het risico te beheersen. Mis je iets in deze collectie of kun je iets toevoegen, laat het de redactie van VMT weten via redactie.vmt@vmnmedia.nl

Beeld: Foodwatch

Producenten reageren op 'krimpflatie'-nominaties Gouden Windei 2024:...

Foodwatch maakt 7 genomineerden bekend voor het Gouden Windei van 2024. Eén van de zeven producten zal gekroond worden tot 'meest misleidende product van 2024'. De genomineerden zijn Albert Heijn, Liga, Knorr, Danerolles, Hertog IJs, Nescafé en Milka. Allen zijn genomineerd vanwege 'krimpflatie' en 'beknibbelflatie'. VMT vroeg de genomineerden om een reactie.

Foodwatch over kwik in tonijn: "dat drempelwaarde is aangepast op de vangst, is bizar"

Foodwatch over kwik in tonijn: "dat drempelwaarde is aangepast op de...

Foodwatch Frankrijk en onderzoeksbureau Bloom analyseerden de kwikgehaltes van tonijn uit blik. De metaalgehaltes in vis zijn verontrustend, vinden de organisaties. Maar ook levensmiddelenchemicus Bruno de Meulenaer geeft na een vraag van VMT aan zich zorgen te maken hierover.

Foto: Pixabay

Zweden heropent onderzoek naar grote salmonella-uitbraak

De Zweedse autoriteiten hebben het onderzoek naar een salmonella-uitbraak heropend nadat in korte tijd meer mensen ziek zijn geworden. Het gaat om 81 gevallen van Salmonella Typhimurium, verspreid over 18 regio's, waarbij een gemeenschappelijke voedselbron wordt vermoed.

Foto: Pixabay

Listeriose is voor zwangere vrouwen, foetussen en pasgeborenen...

Het risicio van een listeria-infectie tijdens de zwangerschap en de gevolgen daarvan blijken groter dan gedacht te zijn. Uit nieuw onderzoek blijkt dat Listeria monocytogenes, een bacterie die listeriose veroorzaakt, gevaarlijker is voor zwangere vrouwen en hun ongeboren kind dan aanvankelijk aangenomen werd.

Foto: Pixabay

Eerste geval van vogelgriep bij mens is bevestigd

In Canada is voor het eerst een vermoedelijk geval van H5N1 vogelgriep bij een mens vastgesteld. Het betreft een tiener uit British Columbia die vermoedelijk is blootgesteld aan een besmet dier. Volgens de autoriteiten is het risico voor de bevolking laag, maar het incident benadrukt het belang van waakzaamheid en onderzoek naar de overdracht van deze gevaarlijke ziekte.

Beeld: Shutterstock

NVWA wijzigt Infoblad 85: nu ter consultatie bij bedrijfsleven

De NVWA voert bepaalde wijzigingen ter actualisatie door in Infoblad 85. Het informatieblad gaat vanaf nu door onder de naam Handboek Levensmiddelenmicrobiologie. In het handboek staan toelichtingen op teksten uit Verordening Nr. 2073/2005. Het handboek ligt nu ter consultatie bij het bedrijfsleven, die tot en met 31 december dit jaar kunnen reageren.

PFAS op lijst 'zeer zorgwekkende stoffen'

PFAS op lijst 'zeer zorgwekkende stoffen'

Bedrijven moeten de uitstoot van alle PFAS zoveel mogelijk vermijden. Alle PFAS-stoffen komen op de lijst met 'zeer zorgwekkende stoffen' (ZZS), heeft staatssecretaris Chris Jansen (Openbaar Vervoer en Milieu) bekendgemaakt.

Kwetsbaren lopen hoger risico op ziekte door salmonella in gehakt

Kwetsbaren lopen hoger risico op ziekte door salmonella in gehakt

Onderzoekers van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) hebben cruciale verbanden ontdekt tussen sociaaleconomische factoren - zoals inkomen, opleidingsniveau en armoede - en een verhoogd risico op salmonella-infecties die verband houden met de consumptie van rundergehakt.

Mijn artikeloverzicht kan alleen gebruikt worden als je bent ingelogd.