Dit gebeurde er in 2022 in wetgeving in de voedingsindustrie

Nutri-Score: dit zijn de voorgestelde wijzigingen voor het algoritme

Afgelopen jaar boog een wetenschappelijk comité zich over de eventuele benodigde aanpassingen van het algoritme achter de Nutri-Score. Het comité publiceerde het eindverslag met daarin de voorgestelde wijzigingen voor het algoritme.

Het wetenschappelijk comité concludeert in haar rapport dat de volgende onderdelen in het algoritme aanpassingen vereisen:

• Vis – inclusief vette vis: moet volgens het comité ingedeeld worden in gunstigere klassen van de Nutri-Score. Het algoritme moet onderscheid maken tussen vissen met toegevoegde zorgwekkende voedingsstoffen (vooral zout) en vissen zonder toegevoegde zorgwekkende voedingsstoffen.
• Onderscheid tussen volkoren en geraffineerde granen: volkoren granen moeten volgens het comité als gunstiger worden geclassificeerd dan geraffineerde producten, dat wil zeggen er moet duidelijk onderscheid gemaakt worden op basis van het gehalte aan voedingsvezels.
• Plantaardige oliën: gunstigere oliën (koolzaad-, olijf-, notenoliën en oliën die rijk zijn aan meervoudig onverzadigde verzuren – vanwege lagere gehaltes aan verzadigde verzuren) moeten volgens het comité worden onderscheiden van minder gunstige oliën.
• Gesuikerde items zoals snoep: deze moeten volgens het comité beter onderscheiden worden op basis van het suikergehalte, met een over het algemeen lagere rangorde, vanwege de lage nutriëntendichtheid en andere negatieve gevolgen van een hoge inname van enkelvoudige suikers voor de gezondheid.
• Volkoren rijst en pasta: hier zou volgens het comité idealiter onderscheid mogelijk moeten zijn tussen volkorenproducten en geraffineerde producten, vooral op basis van het vezelgehalte.
• Onderscheid tussen ongezoete en gezoete zuivelproducten: het comité wenst een verbetering in het onderscheid tussen zuivelproducten op basis van het suikergehalte.
• Ontbijtgranen: classificatie moet het volgens het comité mogelijk maken om onderscheid te maken tussen suikerrijke ontbijtgranen en ontbijtgranen die minder suiker bevatten.
• Vlees: het wetenschappelijk comité is van mening dat onderscheid tussen vlees (met name rood en bewerkt vlees), gevogelte en vis moet worden verbeterd. Dit moet om hun relatieve plaats in FBDG (food based dietary guidelines) te weerspiegelen, dat wil zeggen dat het wetenschappelijk comité van mening is dat rood vlees een minder gunstige score zou moeten krijgen dan gevogelte of vis.

VMT dook in het lijvige verslag en zet de belangrijkste conclusies en voorgestelde wijzigingen op een rij.

VWS verzoekt Albert Heijn te stoppen met reclame Nutri-Score: ‘Respecteer gemaakte afspraken’

Begin 2022 startte Albert Heijn met de uitrol van Nutri-Score voor 6000 eigen merkproducten. Het voedselkeuzelogo was te zien op de schapkaartjes van de producten. Daarnaast startte de retailer een reclamecampagne voor het voedselkeuzelogo op tv, in de bonusfolder, in de app en op de website. Dit terwijl het logo nog niet officieel is ingevoerd in Nederland door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Reactie VWS

VWS sprak Albert Heijn hierop aan: “We hebben Albert Heijn aangesproken op de reclamecampagne. Albert Heijn heeft in januari brede publiciteit gezocht met het voedselkeuzelogo Nutri-Score in onder andere reclamefolders en tv-commercials. VWS heeft Albert Heijn hierop aangesproken en de tv commercials zijn kort daarop gestopt”, vertelde een woordvoerder van het VWS aan VMT.

Europese Commissie over geharmoniseerd voedselkeuzelogo: ‘Het gaat geen Nutri-Score heten’

Terwijl de Nutri-Score in veel landen op voedingsmiddelen verschijnt, werkt de Europese Commissie aan een voorstel voor een Europees geharmoniseerd voedselkeuzelogo. Dit is onderdeel van de Farm-to-Fork strategie. Volgens Claire Bury (Europese Commissie) liggen alle beschikbare logo’s onder de loep, maar gaat het Europese logo niet de ‘Nutri-Score’ heten.

Impact assessment

Het is de bedoeling dat de Europese Commissie uiterlijk in januari 2023 met een voorstel komt voor een Europees geharmoniseerd voedselkeuzelogo. Dit vertelt Claire Bury, deputy director general duurzaamheid DG SANTE bij de Europese Commissie, tijdens een debat van Politico gedurende de Future of Food and Farming Summit. “Alle ministers hebben duidelijk aangegeven dat een grondige impact assessment noodzakelijk is voor alle beschikbare logo’s. Daar zijn we momenteel druk mee bezig.”

Ontbrekende informatie

“Nog niet alle informatie is compleet”, vertelt Bury. Zo ontbreekt er informatie op het gebied van digitale labeling en hoe bruikbaar dit kan zijn. “We zien dat consumenten met name naar de informatie kijken als het ook echt op het fysieke label van het product vermeld staat. Afgelopen jaren is online natuurlijk wel ontwikkeld, dus daar moeten we nog goed naar kijken”, legt de deputy director general uit.

On Topic Eco-Score: wat is het en hoe wordt het berekend?

Na de Nutri-Score verschijnt nu op steeds meer levensmiddelen een Eco-Score; een score om de ecologische impact van een voedingsmiddel aan te duiden. Maar wat is de Eco-Score nu precies? En hoe wordt het berekend? VMT dook in het onderwerp en deed navraag bij supermarktketens Colruyt en Lidl, die de Eco-Score nu al voeren of testen.

Wat is de Eco-Score?

Net als de Nutri-Score, is de Eco-Score een voedselkeuzelogo dat de consument moet helpen om een bewuste keuze te maken. Echter waar de Nutri-Score de consument moet helpen om een ‘gezonde keuze’ te maken, helpt de Eco-Score de consument volgens Colruyt om een ‘bewust milieuvriendelijke keuze’ te maken. “De Eco-Score zorgt ervoor dat je een ecologische keuze kunt maken bij je dagdagelijkse consumptie”, legt Colruyt uit op haar website.

Wederom zoals de Nutri-Score, is de Eco-Score een Frans voedselkeuzelogo. “De methodologie van de Eco-Score is uitgewerkt door een onafhankelijk Frans collectief bestaande uit onder andere Eco2, Yuka en Open Food Facts”, vertelt Patricia Verdoodt, woordvoerder van Colruyt, aan VMT. “De methodologie is openlijk inzichtelijk en is gelanceerd in Frankrijk op 7 januari 2021. Colruyt is als eerste retailer gestart met het voedselkeuzelogo in maart 2021.”

Eco-Score is volgens Verdoodt bedacht om consumenten snel en duidelijk inzicht te geven in de complexe milieu-impact van levensmiddelen. “Consumenten besteden slechts 4 seconden aan een aankoopbeslissing. Een voedselkeuzelogo moet dus overzichtelijk en intuïtief zijn. De Eco-Score lijkt bewust op de alom bekende Nutri-Score. Uit onderzoek bleek namelijk dat consumenten een systeem willen voor de milieu-impact dat erg gelijkwaardig is aan de Nutri-Score”, vertelt Verdoodt.

Aanwezigheid MOAH in voedingsmiddelen aan banden gelegd? Europese Commissie stelt limieten vast

De Europese Commissie stelde recent limieten vast voor de aanwezigheid van de minerale olie MOAH in voedingsmiddelen. De limieten gaan direct in en het is aan de lidstaten om vast te stellen hoe zij hierop gaan handhaven. De Europese Commissie besloot met het vaststellen van de limieten niet te wachten op de publicatie van de EFSA over de veiligheid van MOSH en MOAH.

Wat zijn MOSH en MOAH?

MOSH en MOAH zijn al meerdere malen aangetroffen in verschillende voedingsmiddelen zoals bouillonblokjes, babymelk, chocolade en sauzen. De exacte toxiciteit van MOSH en MOAH zijn nog onbekend. Eerder legde Bianca van der Ven, auteur van twee rapporten over minerale oliën in voeding voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), aan VMT uit wat MOSH en MOAH zijn.

“MOSH en MOAH zijn verzamelnamen voor een grote groep van stoffen die wisselend zijn van samenstelling. Veel verschillende mogelijke bronnen kunnen leiden tot de aanwezigheid van MOSH en MOAH in producten. Sommige MOSH en MOAH vormen vrijwel geen risico voor de volksgezondheid en andere wel. Minerale oliën kunnen zowel bedoeld (voedseladditief) als onbedoeld (contaminant uit oliën) in voedingsmiddelen terechtkomen.”

Nutri-Score: dit heeft het wetenschappelijk comité tot nu toe besproken

Een wetenschappelijk comité boog zich over de eventuele benodigde aanpassingen van het algoritme achter de Nutri-Score. Het comité publiceerde een uitgebreid tussentijds verslag met een update van de besproken punten. Een belangrijke gestelde grens bij het onderzoek is dat het wetenschappelijk comité niet de berekening per 100 gram/milliliter mag aanpassen.

Tussentijds verslag

Het wetenschappelijk comité liep vertraging op door de coronapandemie. Het comité is in 2021 in totaal elf keer bij elkaar gekomen. Hetgeen zij besproken hebben brengen zij nu naar buiten in een rapport. Dit is een tussentijds verslag van de door het comité besproken zaken. Het wetenschappelijk comité verwacht halverwege 2022 een volledig rapport en advies uit te brengen over het algoritme van het voedselkeuzelogo. VMT dook in het lijvige rapport en zet de belangrijkste punten op een rij.

Recyclebare mono-barrière-folies kunnen houdbaarheid grofweg halveren

Het gebruik van recyclebare verpakkingen is voor sommige voedingsmiddelen gemakkelijker dan voor andere. Vooral producenten van voeding met een middellange houdbaarheid kunnen problemen ondervinden. Hoe maken we deze verpakkingen nu recyclebaar? Moeten we een kortere houdbaarheid accepteren, het logistieke systeem aanpassen of moeten we het gedrag van consumenten aanpassen?

Plasticpact

In het plasticpact van 2019 hebben vele levensmiddelenbedrijven en supermarktketens beloofd dat al hun verpakkingen in 2025 of 2030 volledig recyclebaar, composteerbaar of herbruikbaar zijn. Voor de lang houdbare conserven bestaan goed recyclebare glazen potten en metalen blikken. Dagverse producten kunnen meestal in papier worden verpakt of kunnen zonder verpakking. De meeste kort houdbare producten (twee tot veertien dagen) kunnen in eenvoudige plastic recyclebare mono-verpakkingen succesvol worden vermarkt. Maar voor veel producten met een middellange houdbaarheid (twee weken tot zes maanden) wringt de schoen vaak. Producten als plakken kaas, vleeswaar, gerookte zalm, voorgebakken broodproducten, zoutjes, chips en vers gebrande koffiebonen zijn vaak verpakt in meerlaagse folies.

Producten met middellange houdbaarheid

Het streven naar recyclebare kunststof verpakkingen wordt vaak vertaald in het streven naar mono-materialen van PET, PE of PP. Omdat verpakkingen uit meerdere componenten bestaan en die bij folie-verpakkingen vaak niet te scheiden zijn, wordt het begrip ‘mono’ vaak gedefinieerd met een percentage: de verpakking bestaat voor tenminste 90 of 95 procent uit hetzelfde materiaal. Neem het voorbeeld van kaasplakken en vleeswaar verpakt in klappack (zie afbeelding). Het lijkt voor de hand liggend om de gangbare meerlaags complexe PET/PA/EVOH-folies te vervangen door een mono-folie PE/EVOH/PE. Dit lijkt eenvoudig maar is in werkelijkheid behoorlijk ingewikkeld.

Zo kijkt NVWA naar Infoblad 85 (tips en video)

Ook in 2022 zijn er nieuwe wijzigingen in Infoblad 85. Welke wijzigingen zijn dat? Hoe kijkt de NVWA naar Infoblad 85? Tijdens deze lezing leer je alles over Infoblad 85.

Een paar weetjes en tips:

• Infoblad 85 is een interpretatiedocument van de NVWA en niet de wetgeving (2073/2005) zelf. Het is het meest gedownloade document van de website van de toezichthouder. Wordt later een handboek. (zie video 13:10 min)
• Het Infoblad 85 gaat voor een groot deel over de beheersing van Listeria monocytogenes en het uitvoeren van houdbaarheidsstudies.
• Bij Lm kijkt NVWA naar drie verschillende categorieën levensmiddelen: kant-en-klare zuigelingenvoeding en voeding medisch gebruik (1.1), kant-en-klare levensmiddelen waarin Lm kan uitgroeien tijdens houdbaarheid (1.2) en kant-en-klare levensmiddelen die niet als voedingsbodem voor Lm dienen (1.3). (zie video 14:42 min)
• Levensmiddelenbedrijven mogen samenwerken om studies op te zetten. Dit gebeurt nog weinig, ziet NVWA.
• Als er geen goede studies beschikbaar zijn om de groei van Lm in jouw product te voorspellen, zijn er aanvullende studies nodig.

NVWA publiceert nieuw Infoblad 64: 6 tips van een QA'er

De NVWA voegt Infoblad 64 en Infoblad 65 samen in één nieuw Infoblad 64. Het nieuwe Infoblad 64 is volgens de voedselautoriteit 'een handreiking dat een aantal controlemogelijkheden beschrijft die levensmiddelenbedrijven kunnen toepassen bij het beheersen van de relevante gevaren verbonden aan de inkoop van levensmiddelen en grondstoffen.'

Oude Infoblad vervalt

Het oude Infoblad 65 komt hiermee te vervallen, stelt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Het nieuwe Infoblad 64 focust zich volgens de NVWA op de beheersing van relevante gevaren die verbonden zijn aan de inkoop van levensmiddelen (inclusief grondstoffen) in het kader van de HACCP.

6 tips van een QA’er over Infoblad 64

Afgelopen week is veel te doen geweest om infoblad 64, en nu is het infoblad vernieuwd. Hieronder 6 tips van QA’er Michelle de Lepper om jouw risicoanalyse te toetsen zodat je straks niet de gebeten hond bent wanneer de NVWA op bezoek komt.

1. Beoordeel of jouw kansonderbouwing geen kruisverwijzing bevat. Het gevaar ‘kip / salmonella’ mag bijvoorbeeld niet zijn: “de kans is nooit dat kip salmonella bevat, dit doordat wij een verhittingsstap hebben”. Dit is namelijk een beheersmaatregel.
2. Om het effect te bepalen zijn diverse databases beschikbaar, bijvoorbeeld Riskplaza. Maakt jouw bedrijf echter eindproducten voor bijvoorbeeld de Yopi’s (young, old, pregnant, immuno-compromised) dan kan het effect ernstiger zijn dan in de database ingeschaald is. Denk bijvoorbeeld aan vreemde delen bij mensen met slikproblemen.

QA’ers over 3 bottlenecks bij etikettering: ‘Interpretatieverschillen veruit grootste probleem’

Etikettering van levensmiddelen zorgt, ondanks geldende wetgeving, vaak voor onduidelijkheid. Vooral interpretatieverschillen zijn volgens veel kwaliteitsmanagers een achilleshiel. Wat zijn de drie grootste bottlenecks bij de etikettering van levensmiddelen?

Wetgeving

De belangrijkste wetgeving aangaande etikettering van levensmiddelen is opgenomen in de Europese Verordening (EU) Nr. 1169/2011 over Voedselinformatie aan consumenten. In Nederland vormt het Warenwetbesluit Informatie Levensmiddelen (WIL) de basis voor de toepassing en handhaving van de EU Nr. 1169/2011. Daarnaast zijn er ondersteunende besluiten en regelingen op basis van de Warenwet. In het Handboek Etikettering van Levensmiddelen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) staat alle geldende regelgeving op een rij.

Etiketteringswetgeving complex

Ondanks al deze wet- en regelgeving is er voor kwaliteitsmanagers toch nog onduidelijkheid op het gebied van etikettering van levensmiddelen. “Etikettering is een vak apart. Maar in veel kleinere bedrijven wordt dit er door de kwaliteitsmanager ‘bij gedaan’. De etiketteringsrichtlijnen bevatten veel informatie, dat maakt het complex”, stelt Margot van Veldhuisen, QA-manager bij Fairtrade Original. VMT ging in gesprek met vier kwaliteitsmanagers over de drie grootste bottlenecks op dit gebied.

15 wettelijke wijzigingen in 2022 en 2023

2022 is bijna voorbij. Mede door de Brexit, de oorlog in Oekraïne en de klimaatcrisis zijn er in 2022 veel wettelijke regels voor de voedingsindustrie gewijzigd. Ook in 2023 zullen er weer diverse regels veranderen. VMT zet de belangrijkste wijzigingen op een rij.

1. Ingrediënten in biologische voedingsmiddelen

Begin 2022 is de nieuwe Europese bio-verordening 2018/848 in werking getreden. Nu zijn alleen nog additieven en technische hulpstoffen uit bijlage V van de nieuwe uitvoeringsverordening (EU) 2021/1165 toegestaan. Aroma’s mogen alleen nog worden geëtiketteerd overeenkomstig Aromaverordening 1334/2008, artikel 16, lid 4 (‘natuurlijke aroma’s’). Gist(extract) mag daarbij niet meer worden gebruikt onder de noemer ‘aroma’.

2. Claimsverordening ook voor merken

Sinds begin 2022 moeten ook merken aan de Claimsverordening (EG) 1924/2006 voldoen. Een claim is elke boodschap of aanduiding die niet verplicht is op grond van wetgeving. Hieronder vallen ook illustraties, afbeeldingen of symbolen waarmee de indruk wordt gewekt dat het levensmiddel een bepaalde eigenschap heeft. Bij een claim in een merknaam kun je denken aan een merk waarin het woord ‘light’ voorkomt. Zo’n merk mag alleen worden gebruikt als de producten van dit merk altijd aan de voorwaarden voor deze voedingsclaim voldoen.

VWS: 'Nutri-Score wordt in eerste helft 2022 ingevoerd'

Volgens het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) krijgt de Nutri-Score in de eerste helft van 2022 groen licht. Hiermee reageert het VWS op een eerdere oproep van de FNLI waarbij de branchevereniging aangaf dat de voedingsindustrie duidelijkheid wil over de introductiedatum van de Nutri-Score.

Voorzichtig voornemen

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) maakt bekend dat de Nutri-Score in de eerste helft van 2022 wordt ingevoerd, zo meldt Distrifood. Job Holtzhauser, woordvoerder van het VWS, spreekt voorzichtig over ‘het voornemen’ om het voedselkeuzelogo in te voeren in de eerste helft van dit jaar.

Wankelt Europees verbod op titaniumdioxide (E171)? Europees gerechtshof vindt ‘beoordelingsfout’

Het Europees Gerechtshof verklaart de verordening van de Europese Commissie rondom titaniumdioxide (E171) nietig. Het gaat hierbij om de indeling van titaniumdioxide als kankerverwekkende stof bij bepaalde inademing in poedervorm. Er is volgens het Europees Gerechtshof een ‘duidelijke beoordelingsfout’ gemaakt op gebied van de betrouwbaarheid van de gebruikte studie. Wat het effect hiervan is op het Europese verbod is nog niet duidelijk.

Titaniumdioxide (E171) is een E-nummer dat wordt gebruikt als kleuringsmiddel voor voedingsmiddelen als kauwgom, bakkerijproducten en soepen. Naast de fout bij de beoordeling van de betrouwbaarheid van de gebruikte studie, schendt de beoordeling het criterium dat classificatie enkel betrekking kan hebben op stoffen die de intrinsieke eigenschappen hebben om kanker te veroorzaken. Dit stelt het Europees Gerechtshof.

Strengere regels voor ethyleenoxide in levensmiddelenadditieven

De regels voor de aanwezigheid van de omstreden stof ethyleenoxide in additieven worden aangescherpt. Om de handhaving eenvoudiger te maken heeft de Commissie besloten om een maximumresidugehalte voor ethyleenoxide in levensmiddelenadditieven vast te stellen. De wijziging treedt op 1 september 2022 in werking.

Het is in de EU niet toegestaan om ethyleenoxide te gebruiken om additieven te desinfecteren. Toch is de stof, die als kankerverwekkend, mutageen en giftig voor de voortplanting is ingedeeld, sinds september 2020 is diverse levensmiddelen en met name levensmiddelenadditieven aangetroffen, onder andere in johannesbroodpitmeel (E 410). Johannesbroodpitmeel wordt vaak gebruikt in ijs en bakkerijproducten.

Handhaving moeilijk door gebrek aan duidelijke wetgeving

In Verordening (EU) 231/2012, waarin de specificaties en zuiverheidseisen van levensmiddelenadditieven zijn opgenomen, was tot nu toe geen maximumresidugehalte vastgesteld voor ethyleenoxide. Er gold alleen een grenswaarde van maximaal 0,2 mg/kg voor levensmiddelenadditieven waarbij bij de productie ethyleenoxide wordt gebruikt.

Reacties op wijzigingen algoritme Nutri-Score: ‘Betreurenswaardig dat portiegrootte niet is meegenomen’

Recent publiceerde het wetenschappelijk comité de voorgestelde wijzigingen voor het algoritme van de Nutri-Score. Het comité bekeek verschillende kritiekpunten van het algoritme en stelt specifieke wijzigingen voor. Hoe reageert de industrie op de voorgestelde wijzigingen? VMT deed een rondvraag.

Portiegrootte per 100 gram

De Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie (VBZ) reageert positief op de wijzigingen, maar heeft ook een kanttekening. “VBZ onderschrijft het waarderen van het belang van volkoren en geraffineerde granen. Koek, beschuit, toast, crackers, wafels en mueslirepen met volkoren granen dragen bij aan de vezelinname”, aldus een woordvoerder van de branchevereniging. “Wel betreuren wij dat de portiegrootte niet is meegenomen en dat er nog steeds een 100 gram berekening wordt gehanteerd”, concludeert de woordvoerder.

‘Deels stappen in juiste richting’

De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie (FNLI) sluit zich deels aan bij het VBZ. “Het uitgangspunt van de FNLI – en de betrokken gezondheidsorganisaties – bij de keuze voor Nutri-Score is altijd geweest dat het algoritme in lijn moet worden gebracht met de voedingsrichtlijnen. Met het advies van het Wetenschappelijk Comité lijken hiervoor deels stappen in de juiste richting te worden gezet”, aldus Pascal Hopman, woordvoerder van de FNLI. “Het is bijvoorbeeld veelbelovend dat het onderscheid tussen volkorenbrood en wit brood beter naar voren komt. Wel zou er wat ons betreft meer rekening gehouden moeten worden met portiegrootte. Verder wachten wij het oordeel van de Gezondheidsraad af over de mate waarin met de voorgestelde wijzigingen het algoritme daadwerkelijk in lijn gebracht kan worden met de Richtlijnen Goede Voeding.”