Reststroom champignonteelt blijkt goed alternatief voor industriële mest

Reststroom champignonteelt blijkt goed alternatief voor industriële mest
Voor het drogen van de champost is in Ysselsteyn een bio-energiecentrale gebouwd.

Klimaatverandering en productiegedreven landbouw leiden tot een verschraling in de land- en tuinbouwsector. De oplossing kan liggen bij de champignonteelt. Zo worden in Limburg reststromen uit champignonkwekerijen verwerkt tot een organische mestkorrel en bodemverbeteraar, als alternatief voor industrieel mest.

Vroeger waren champignons iets exclusiefs, maar we zijn ze in de loop der jaren steeds meer gaan consumeren. Bijvoorbeeld als pizzabeleg of vleesvervanger. Nederland telt ongeveer honderd champignonkwekerijen, waarvan de meeste gevestigd zijn in het zuiden van het land. Zo’n 80% van hun productie is bestemd voor de export. In Nederland kopen we champignons vooral vers, maar de exportchampignons worden na de oogst vaak ingevroren of ingeblikt. Onder meer Duitsland is een grote afnemer van Nederlandse champignons.

Champost

Het aantal Nederlandse champignonkwekerijen is de afgelopen jaren sterk gedaald, maar door schaalvergroting zijn ook mogelijkheden ontstaan voor investeringen in vernieuwing en verduurzaming. De sector is geschikt voor het sluiten van kringlopen: cradle to cradle. Een voorbeeld hiervan is het hergebruiken van champost, beter bekend als champignonmest. Champost bestaat uit paardenmest, dat samen met stro, kalk en kippenmest gecomposteerd wordt. Champignonkwekers leggen eerst een circa 18 centimeter dikke laag champost. Hier komt een laagje dekgrond overheen. Die grond bestaat voor 80 procent uit veen en bevat naast voedingsstoffen ook de sporen van de champignons. Top- en onderlaag worden na de oogst verkocht als champost.

Milieuwetgeving

Nederlandse champignonkwekers vervoeren jaarlijks grote hoeveelheden champost naar land- en tuinbouwers in de regio, die de champignonmest gebruiken om hun gronden te verrijken. Vanuit milieuwetgeving mag echter na september geen champost meer worden uitgereden. De sector heeft oplossingen ontwikkeld om de champost breder en duurzamer in te zetten. Vanwege zijn hoge organische stofgehalte kan champost ook gebruikt worden om de door de oorlog uitgeputte landbouwgrond in Oekraïne weer vruchtbaar te maken. Daartoe moet de champignonmest wel geschikt worden gemaakt voor vervoer over langere afstanden.

De champost wordt gedroogd en tot mestkorrels geperst die lokaal én internationaal kunnen worden verkocht”

Champost als biologisch alternatief

Het Organic Nutrition Centre (ONC) in Ysselsteyn (Venray) maakt dit mogelijk. De champost uit lokale kwekerijen wordt er gedroogd en tot mestkorrels geperst. Die kunnen lokaal én op internationale schaal worden verkocht. Eerst wordt machinaal de veenlaag eraf gehaald. De zware, waterhoudende veengrond wordt vervoerd naar regionale akkerbouwers. Wat overblijft wordt gedroogd en gecomprimeerd tot compostkorrels. Zo ontstaat een duurzaam alternatief voor industrieel mengmest dat toepasbaar is in de akkerbouw, sierteelt en de tuin. Het is lang houdbaar en kan in big bags of kleine zakken worden verpakt. Het weegt slechts een derde van de oorspronkelijke champost. Daardoor kan het kostefficiënter worden vervoerd. Dat is vanwege de sterk gestegen brandstofprijzen economisch interessant.

Bio-energiecentrale

Voor het drogen van de champost is in Ysselsteyn een bio-energiecentrale gebouwd met een capaciteit van 12,4 megawatt. Hier worden duurzaam gewonnen snoeihout en biomassa uit de omgeving verbrand en omgezet in warmte en elektriciteit. Voor het project is subsidie verstrekt vanuit de stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE+). De warmte wordt ingezet voor het drogen van de champost. De champignonkweekkamers en sorteerlijnen draaien op de opgewekte energie. Ook restwarmte wordt ingezet in de kwekerij. De groene stroom die overblijft, wordt teruggeleverd aan het net. Uit de installatie kan ook stoom worden afgetapt. Die wordt weer gebruikt voor stoomreiniging. Dit werkt ziektewerend en houdt de champignonkweek gezond.

Klimaatneutrale bedrijfsvoering

De bouw van het ONC is jarenlang voorbereid. De initiatiefnemer, een grote champignonkwekerij, wordt hierdoor veel minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. Dat is goed voor het milieu en de portemonnee. De huidige energieprijzen zijn immers ook voor champignonkwekers een enorme uitdaging. In de zomer van 2022 is het champostverwerkingscentrum in bedrijf gegaan en de eerste ervaringen zijn positief. Er wordt zelfs meer restwarmte overgehouden dan aanvankelijk gecalculeerd. De energiecentrale en de compostdrogerij dragen hiermee bij aan een klimaatneutrale bedrijfsvoering.

Automatiseringspartner

De energiecentrale en de verwerkingsfabriek draaien op moderne industriële automatiseringstechnologie die in relatief korte tijd geïmplementeerd is. Om de deadline te halen, zijn meerdere werkpakketten parallel aan elkaar uitgevoerd. Door nauwe afstemming tussen alle betrokken leveranciers en de system integrator is een goed werkend en veilig ecosysteem ontstaan, inclusief ATEX-zoneringen en noodstopcircuits. Verdere optimalisaties op zowel mechanisch als automatiseringsgebied zullen ertoe leiden dat het proces in de toekomst nog efficiënter wordt.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Actemium, kennispartner van VMT.

Hoe microplastics mee te nemen in een LCA? TNO ontwikkelt meetmethode

Hoe microplastics mee te nemen in een LCA? TNO ontwikkelt meetmethode

Door het gebruik van plastic verpakkingen, komen er ook steeds microplastics voor in het milieu. De impact van deze kleine deeltjes is nog geen onderdeel van duurzaamheidsanalyses. TNO ontwikkelde een methode om deze omissie aan te pakken.

Hybride gehakt met erwteneiwit van Lidl in schap: 'Zelfde smaak, maar lagere prijs en milieu-impact'

Hybride gehakt met erwteneiwit van Lidl in schap: 'Zelfde smaak, maar...

Lidl meldt een hybride gehaktmix met 60% rundvlees en 40% erwteneiwit te hebben ontwikkeld. Volgens de supermarktketen smaakt de hybride gehaktmix hetzelfde als gehakt dat volledig uit rundvlees bestaat, maar het is wel goedkoper.

Plantaardige wolkenkrabber van GoodMills Innovation opgestart in Hamburg

Plantaardige wolkenkrabber van GoodMills Innovation opgestart in...

GoodMills Innovation heeft een nieuwe productietoren in Hamburg in gebruik genomen. Met een miljoeneninvestering in de zogeheten 'Tower III' wil het bedrijf zich verder toespitsen op de texturisatie van plantaardige eiwitten.

Energie, afval en footprint in de tang houden? AI en digitalisering cruciaal voor foodproducent

Energie, afval en footprint in de tang houden? AI en digitalisering...

Als bedrijven in de voedings- en drankenindustrie de grote duurzaamheidsuitdagingen zoals energie- en afvalreductie het hoofd willen bieden en ook hun rapportages over footprint op orde willen krijgen, is een verregaande digitalisering en het gebruik van AI onontbeerlijk. Ook bij andere regelgeving rondom gezondheid en transparantie ontkomen foodproducenten daar niet aan. Dit staat te lezen in een nieuw visierapport van Aptean vol experts. Ontdek daarin onder meer hoe een bedrijf zoals Brouwerij Frontaal met AI de ecologische voetafdruk verkleint.

Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen van november: te hoog gehalte aan residu van gewasbeschermingsmiddelen in olijfolie

Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen van november: te hoog...

In dit overzicht lees je de Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen van november: te hoog gehalte aan residu van gewasbeschermingsmiddelen in olijfolie, niet toegelaten novel-food in thee-infusie en mogelijke aanwezigheid salmonella in soepkippen.

tegengaan milieuschade

Europees Hof over EU-biologo op producten uit derde landen:...

De Europese Unie beschouwt de Amerikaanse biologische wetgeving als gelijkwaardig aan de Europese. Op sommige punten wijkt deze Amerikaanse bio-wetgeving echter iets af van Europese. Mag in dat geval het EU-biologo op het Amerikaanse product worden gebruikt? In dit artikel meer over de uitspraak van de Europese rechter.

Gele erwt telen in Vlaanderen? 'We zien potentie voor de foodindustrie als isolaat of meel'

Gele erwt telen in Vlaanderen? 'We zien potentie voor de...

Of de gele erwt potentie heeft in Vlaanderen, was de onderzoeksvraag in het PeaPact-project. De Hogeschool Gent, agro-onderzoeksbureau Inagro, twee landbouwers en verschillende verwerkers, waaronder La vie est Belle, bogen zich over dit onderwerp. Na de resultaten kreeg het project een vervolg in PeaPact 2 dat momenteel loopt. VMT vroeg projectleider Evelien Van Bavegem van de Hogeschool Gent naar het potentieel van de gele peulvrucht. 'Wij zien meer mogelijkheden voor gele erwt voor de verwerkende industrie, als isolaat of als meel.'

Innova top 10 trends 2025: dit verwachten consumenten van ingrediënten, plantaardig en van AI

Innova top 10 trends 2025: dit verwachten consumenten van...

Wat denken consumenten van AI-ontwikkelde producten? Wat verwachten ze van de plantaardige producten? En welk product blijven ze kopen zelfs als de prijs flink stijgt? Lees meer over de 10 trends voor 2025 van Innova Market Insights.

Onderzoek: PFAS komen opvallend veel voor in vis en zeevruchten

Onderzoek: PFAS komen opvallend veel voor in vis en zeevruchten

Vergeleken met andere voedingsmiddelen, komen PFAS vaak en veel voor vis en zeevruchten. Dat is een van de opvallende conclusies vaneen grootschalige studie, gepubliceerd in npj Science of Food waarin meer dan 150.000 onderzoekspublicaties over PFAS zijn geanalyseerd.

Food Safety Event: digitale tool spoort voedselveiligheidsrisico's op

Food Safety Event: digitale tool spoort voedselveiligheidsrisico's op

Waaraan moet een bedrijf voldoen als zijstromen uit de voedingsindustrie worden hergebruikt? En waar heeft de industrie behoefte aan? Dit zijn belangrijke vragen die de voedselindustrie bezighouden. Antwoorden krijg je tijdens het Food Safety Event.

Belgische recalls en waarschuwingen van oktober: onvermeld allergeen hazelnoot in bio chocolade

Belgische recalls en waarschuwingen van oktober: onvermeld allergeen...

In dit overzicht lees je de Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen van oktober: onvermeld allergeen hazelnoot in bio chocolade, onvermeld allergeen pinda in kipmaaltijd en mogelijk Listeria monocytogenes in gevogeltebrood.

Vlnr: Annie Alting (Factor Delta), Dionne Irving (VMT), Wouter Kleijbeuker (Luiten vleeswaren) en Jan Mones (Boboli)

Webinar terugkijken: Hoe zie je de bomen door het 'CSRD-bos'? Expert...

Foodbedrijven zijn druk bezig met de voorbereidingen voor de CSRD-wetgeving. Eerder organiseerde VMT een webinar waarin Factor Delta deze duurzaamheidswetgeving uitlegde. Het bedrijf heeft intussen veel praktijkervaring opgedaan. In dit webinar deelt Annie Alting praktische lessen en tips & tricks. Ook schoven 2 kwaliteitsmanagers aan (van Luiten vleeswaren en Boboli) om te vertellen over hun aanpak.

Mijn artikeloverzicht kan alleen gebruikt worden als je bent ingelogd.