Dit zijn de meest notoire en dodelijke ziekmakers in voedsel

Dit zijn de meest notoire en dodelijke ziekmakers in voedsel

Ieder jaar worden er in Nederland zo'n 650.000 mensen ziek door ziekmakende pathogenen via voedsel. Jaarlijks overlijden daardoor ongeveer 80 mensen. Welke producten veroorzaken de meeste zieken en welke pathogenen zijn het dodelijkst?

In december 2020 bracht het RIVM een nieuwe rapportage uit over de ziektelast die werd veroorzaakt door de meest notoire voedseloverdraagbare pathogenen in Nederland van 2015 tot en met 2019. Dit onderzoek wordt elk jaar gedaan en kijkt naar de 14 ziekteverwekkers die de maag of darm kunnen infecteren.

Hoewel alle genoemde pathogenen via voedsel overdraagbaar zijn, is voedsel maar in 40% van de gevallen de oorzaak van de infecties. 60% van de infecties wordt veroorzaakt door andere oorzaken zoals besmetting via oppervlaktewater, dieren en via andere mensen. Dit is per ziekteverwekker anders.

DALY’s

Om de ziektelast van deze pathogenen uit te drukken, wordt gesproken over zogeheten DALY’s (Disability Adjusted Life Year). Dat is een internationale maat voor het aantal gezonde levensjaren dat verloren gaat door ziekte of eerder dan ‘normaal’ overlijden. Het totaal aantal DALY’s die deze 14 ziekteverwekkers in 2019 veroorzaakten, is hetzelfde als in 2018 en 2017 (11.000 DALY’s). De ziektelast via voedsel is in 2019 geschat op 4.200, en is daarmee iets lager dan in 2018 (4.300 DALY’s).

Kosten

De totale kosten van deze ziektelast worden geschat op 423 miljoen euro. Dat is lager dan in 2018 (426 miljoen). De kosten van de ziektelast door besmet voedsel zijn iets gestegen: 174 miljoen euro in 2019 ten opzichte van 171 miljoen euro in 2018. De verschillen in DALY’s en kosten komen vooral doordat het aantal infecties dat een aantal van de ziekteverwekkers veroorzaakte veranderde. Het gaat om norovirus, rotavirus, Cryptosporidium spp., en Campylobacter spp.

Dit is het aandeel van voedsel in de infecties

In deze figuur zijn de belangrijkste besmettingsroutes weergegeven van de infecties die de 14 genoemde pathogenen veroorzaakten in 2019. Voedsel blijft met 647.000 gevallen op een totaal van bijna 1,6 miljoen de belangrijkste besmettingsroute (41% van de besmettingen). b) De cijfers zijn afgerond. c) De kosten worden uitgedrukt in miljoenen euro’s en zijn gebaseerd op 2017.

Type producten bij voedselbesmettingen

Deze figuur laat het aantal voedselinfecties in Nederland in 2019 zien, uitgesplitst naar type voedselproduct. Uiteraard ook hier weer veroorzaakt door één van de 14 genoemde pathogenen. Het grootste aandeel in de besmettingen komt nog altijd van rund- en lamsvlees. Verder hebben varkensvlees, pluimvee, zuivel en vis en schaaldieren nog altijd een groot aandeel. b) De cijfers zijn afgerond. c) De kosten worden uitgedrukt in miljoenen euro’s en zijn gebaseerd op 2017.

Voedselinfecties 2015-2019 per type pathogeen

In deze figuur staan de bijdragen van de 14 meest voorkomende pathogenen aan het aantal voedselinfecties in Nederland. Dit voor de jaren 2015 tot en met 2019. b) De cijfers zijn afgerond. c) De kosten worden uitgedrukt in miljoenen euro’s en zijn gebaseerd op 2017. * Vanaf 2015 wordt er een nieuwe rekenmethode gebruikt voor de pathogenen Hepatitis E, Cryptosporidium spp. en Giardia spp. Daarom wijken deze getallen af van getallen in eerdere publicaties.

Dodelijke slachtoffers door voedselinfecties per pathogeen

In deze grafiek is af te lezen hoeveel voedselinfecties per pathogeen hebben geleid tot de dood. In de periode 2015 tot en met 2019 ligt het aantal slachtoffers in Nederland tussen de 76 en de 93.

DALY per jaar

In deze grafiek is de ziektelast per pathogeen per jaar te vinden. DALY staat voor Disability Adjusted Life Year. Dat is een internationale maat voor het aantal gezonde levensjaren dat verloren gaat door ziekte of eerder dan ‘normaal’ overlijden. Dan is te zien dat Campylobacter de grootste ziektelast geeft, gevolgd door Toxoplasma gondii.

Meer VMT On Topic-artikelen over pathogenen

Onderdeel van de collectie

Listeria monocytogenes

Het is van cruciaal belang dat voedselproducenten controle hebben over Listeria monocytogenes in hun productie. In deze collectie gaan we in op het gevaar van deze pathogeen voor de voedingsindustrie en wat er gedaan kan worden om het risico te beheersen. Mis je iets in deze collectie of kun je iets toevoegen, laat het de redactie van VMT weten via redactie.vmt@vmnmedia.nl

Willem Paul de Mooij

Willem Paul de Mooij

Hoofdredacteur VMT

Willem Paul de Mooij is hoofdredacteur van VMT. Binnen VMT schrijft hij vooral over het thema Voedselveiligheid & Kwaliteit.

Voedselveiligheid

EFSA: minder voedingsgerelateerde uitbraken, meer ziektegevallen

Het aantal voedingsgerelateerde uitbraken daalde de afgelopen jaren. Het aantal zoönotische ziektegevallen is daarentegen gestegen. Vooral Salmonella en Campylobacter veroorzaakten veel besmettingen binnen de EU.

foto: ShutterstockVoor abonnees
Voor abonnees
Voedselveiligheid

Voor abonnees Klimaatverandering en dierenwelzijn hebben impact op...

De Nederlandse voedingsindustrie ondergaat continu veranderingen. Dit geldt ook voor de varkensketen, waarin klimaatverandering, dierenwelzijn en circulariteit invloed hebben op de varkenshouderij en de daaropvolgende stappen. Elke verandering heeft een mogelijk effect op de voedselveiligheid van het eindproduct. Het is daarom van belang de gevolgen van deze transities zorgvuldig te evalueren.

Voor abonnees
Voor abonnees
Voedselveiligheid

Voor abonnees Voedselfraude voorkomen? Zo borg je voedselauthenticiteit

Voedselfraude is het tegenovergestelde van voedselauthenticiteit. Maar het is een lastige opgave om volledige transparantie in de keten te borgen als frauduleuze praktijken worden verdoezeld. Dit artikel belicht praktische inzichten voor het borgen van authenticiteit binnen de voedselketen op Europees niveau.

Foto: Shutterstock
Voedselveiligheid

RIVM: mogelijk honderden besmettingen door blauwe bessen met...

Het Rijksinstituut van Volksgezondheid en Milieu (RIVM) houdt rekening met honderden besmettingen door de met hepatitis A besmette blauwe bessen van supermarktketen Albert Heijn. Twee mensen belandden in het ziekenhuis.

Recall

Belgische recalls en waarschuwingen februari: foutieve...

Dit zijn Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen voor februari. De laatste wapenfeiten: foutieve houdbaarheidsdatum mini raw cakes, te hoog gehalte schimmel Alternaria in tahin en onvermeld allergeen ei in gratin.

Bedrijfsovername

Bedrijfsovernames in voeding 2025: Vrumona neemt GiG Drinks over

In dit artikel recente bedrijfsovernames in de voedingsindustrie op een rij. De laatste wapenfeiten: Vrumona neemt GiG Drinks over, The New Originals Company neemt SoFine over en Plukon Food Group neemt Grupo Avícola Hidalgo over.

Foto: shutterstockVoor abonnees
Voor abonnees
E.Coli

Voor abonnees E. coli in rauwmelkse kaas veroorzaakt 11 zieken

Elf mensen zijn ziek geworden bij een ernstige uitbraak van Shigatoxine-producerende E. coli (STEC) in Frankrijk, die verband houdt met rauwmelkse Morbier kaas. Negen mensen ontwikkelden HUS. Er is een terugroepactie en intrekking van kazen gaande in Frankrijk en Luxemburg. Ook in Spanje loopt een recall van Morbierkazen.

Foto: PixabayVoor abonnees
Voor abonnees
Virussen

Voor abonnees Virussen in voedsel: WHO en FAO brengen risico's in kaart

Een werkgroep van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) heeft een microbiologische risico-analyse (MRA) opgesteld over virussen die voedselgerelateerde ziekten veroorzaken. Daarbij is gekeken naar de frequentie en ernst van deze ziekten, evenals de voedingsmiddelen die de grootste kans op besmetting met zich meebrengen.

Beeld: Shutterstock
Recall

Nederlandse recalls en waarschuwingen februari: te hoog gehalte...

Dit zijn de Nederlandse recalls en waarschuwingen voor februari. Laatste wapenfeiten: te hoog gehalte schimmel Alternaria in tahin, onvermeld allergeen mosterd bij Ardenner paté en stukjes metaal in whey proteïne chocolade.

Beeld: Shutterstock
Recall

Nederlandse recalls en waarschuwingen januari: bleekselderij in...

Dit zijn de Nederlandse recalls en waarschuwingen voor januari. Laatste wapenfeiten: bleekselderij in Hollandse roerbakmix, te hoog gehalte aan alternaria in tahin en te hoog gehaalte aan pesticide bij andijvie.

Afbeelding: PixabayVoor abonnees
Voor abonnees
Campylobacter

Voor abonnees Doeltreffendheid van campylobacter-aanpak onderzocht

Het effect op de volksgezondheid van een uitgebreid nationaal programma om campylobacteriose bij de mens terug te dringen is recent onderzocht. De Food Safety Authority (FSA) van het Verenigd Koninkrijk heeft de resultaten gepubliceerd van de maatregelen genomen sinds 2010. Het resultaat is in het kort dat er geen verbetering van de volksgezondheid is opgetreden.

Voor abonnees
Voor abonnees
Listeria

Voor abonnees Overzicht: deze producten veroorzaken meeste listeriose gevallen in...

De meeste listeriosegevallen bij mensen zijn afkomstig van rundvlees, gevolgd door kip en zeevruchten. Dat blijkt uit een groot Nederlands onderzoek waarin DNA-onderzoek van Listeria monocytogenes werd gecombineerd met epidemiologische data. In dit artikel een overzicht.

Onderwerpen beheren

Mijn artikeloverzicht kan alleen gebruikt worden als je bent ingelogd.