“De afkorting PAK’s staat voor polycyclische aromatische koolwaterstoffen”, trapt Hans van der Moolen af. Hij is International Food Integrity Specialist bij Eurofins Food, Feed & Water Testing Nederland. “Het zijn kankerverwekkende verbindingen die ontstaan bij een onvolledige verbranding van organische materialen. Als het gaat om PAK’s in voeding, kennen veel mensen ze wel van de aangebrande stukken vlees van de barbecue. Maar er zijn veel meer producten waar het risico op het ontstaan van PAK’s groot is: eigenlijk alle voedingsmiddelen die ergens tijdens het productieproces verhit, gedroogd, gerookt of gebakken worden. Het zijn dus echte procescontminanten.”
Risicoproducten
Jaap Hengstmengel, Business Unit Manager bij Eurofins vervolgt: “Risicoproducten zijn alle voedingsmiddelen die olie of vet bevatten, omdat PAK’s in vet oplosbaar zijn. Als grondstof worden olie en vetten al bij de raffinage verhit en, zoals gezegd, juist verhitting vergroot de kans op het ontstaan van PAK’s.”
Vooral kokosvet is berucht”
“Vooral kokosvet is wat dit betreft berucht”, vult Van der Moolen aan. “Maar ook producten die gedroogd of gerookt worden, vormen dus een risico”, gaat Hengstmengel verder. “Denk aan kruiden, specerijen, gedroogde vruchten, cacaobonen en gedroogde of gerookte vis en vleesproducten.”
Wetgeving
“In EG-Verordening 1881/2006 en EU-Verordening 835/2011 zijn limieten opgesteld voor de risicoproducten. Die limieten gaan van maximaal 1 microgram per kilo in baby- en peutervoeding, tot 50 microgram per kilo voor gedroogde kruiden en specerijen”, vertelt Hengstmengel.
“Er zijn enorm veel verschillende, carcinogene PAK-verbindingen”, vervolgt Van der Moolen. “Daarom is het onmogelijk voor alle PAK’s afzonderlijk de limieten vast te stellen. De wetgever heeft daarom de meest toxische, benzo(a)pyreen, samengenomen met drie andere veelvoorkomende PAK’s: chryseen, benzo(a)pyreen, benzo(a)antraceen en benzo(b)fluorantheen. Deze zogeheten PAK4 vormen de merker voor de normeringen.”
Risicobeheersing
Van der Moolen: “In het nieuwe Infoblad 64 van de NVWA staan richtlijnen voor het beheersen van de risico’s op onder meer PAK’s in levensmiddelen. Van leverancier tot fabrikant en retailer, alle partijen in de keten zijn op hun beurt verantwoordelijk voor de veiligheid van het product. Allemaal moeten ze een beheersplan hebben en de nodige controles uitvoeren."
Korte Turn Around Time
“Bij onderzoek naar contaminanten als PAK’s is een snelle Turn Around Time (TAT) van groot belang”, weet Hengstmengel. “Producten kunnen namelijk niet worden vrijgegeven voor verdere verwerking, zonder de resultaten van de nodige analyses. Daarom zijn wij erg gespitst op een zo kort mogelijke TAT. Die kunnen wij garanderen, helemaal nu ons LabCo in Barendrecht sinds 9 januari dit jaar geaccrediteerd is voor PAK’s-analyses.”
Van der Moolen: “Voorheen legden we ons in Barendrecht vooral toe op het analyseren van ruwe grondstoffen als eetbare olie en vetten. Onderzoek naar PAK’s in andere levensmiddelen werd vaak uitbesteed aan Eurofins-laboratoria in het buitenland, met ongewenste vertraging in de TAT als gevolg.”
Hengstmengel besluit: “Na de nodige aanpassingen en uitbreidingen kunnen we nu in ons eigen LabCo het gehele aanbod aan voedingsmiddelen, ook voor PAK’s, onder accreditatie rapporteren. Dat levert klanten een mooie tijdwinst op.”
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking metEurofins Food, Feed, Water Nederland/Benelux.
