Op deze zesde december loopt bestuursvoorzitter Alan Jope van Unilever met een grote glimlach op zijn gezicht het Wageningse innovatiecentrum weer in. Hij begeleidde Koning Willem-Alexander zojuist naar de uitgang. De vorst toog hoogstpersoonlijk naar Wageningen om Unilevers nieuwe paradepaardje te openen. Het Unilever Foods Innovation Centre in Wageningen vervangt de centra in het Poolse Poznan, het Duitse Heilbronn en Vlaardingen.
Bekijk hier de videoreportage waarin directeur Serpil Tascioglu van het Unilever Foods Innovation Centre in Wageningen vertelt over de proeffabriek en innovatie.
Food Valley
De verwachtingen zijn hooggespannen. Het Wageningse ecosysteem met zijn startups, wetenschappelijke instellingen en universiteit moet innovatie, duurzaamheid en samenwerking een flinke boost geven. Ze zijn immers alle drie met elkaar verbonden: samenwerking kan leiden tot sneller innovatie én verduurzaming.
Jope die nu een klein jaar hoogste baas is van Unilever roemt de Food Valley in Wageningen en bedankt de Nederlandse overheid om de vestiging van het innovatiecentrum mogelijk te maken. “Eén van mijn medewerkers vertelde me net dat we hier 25% sneller kunnen innoveren. Maar dat moet gewoon nog sneller”, vindt de Schot.
R&D-modellen
Dat Unilever sneller nieuwe producten op de markt wil brengen, komt niet uit de lucht vallen. Afgelopen voorjaar liet Robbert de Vreede van Unilever Benelux op de F&A Next-bijeenkomst voor startups in Wageningen weten dat het R&D-model te versimpelen om zo voedingsmiddelen sneller op de markt te krijgen. Met de bundeling van de R&D-kracht in het Wageningse innovatiecentrum, externe wetenschappers en- technologie en food-startups, denkt Unilever dat dit mogelijk is.
Unilever zal zich steeds meer richten op de laatste twee R&D-modellen, al zal de eerste voor speciale gevallen gebruikt blijven worden.
Unilever zal steeds meer gebruik maken van zijn snelle innovatiemodel waarbij een aantal schakels uit het proces zijn verwijderd. “Voorheen duurde het soms drie tot vier jaar voor een product op de markt kwam. Kan je nagaan: een gemiddelde marketeer zit zo’n drie tot vier jaar op zin post.”
Het lange R&D-model blijft bestaan om ingewikkelde, vaak technische problemen op te lossen. Maar het ‘fast track’-model zoals Unilever dat noemt, zal de regel zijn. “Ik zie de innovatiesnelheid echt omhoog gaan. Eén van mijn laatste innovaties de pindakaasreep van Calvé was ontwikkeld en gelanceerd binnen drie maanden.” Ook topman Jope benadrukt tijdens de opening van het R&D-centrum in Wageningen op 6 december: “We gaan echt toe naar een meer behendige manier van innoveren.”
Lees ook:
Wagenings innovatiecentrum Unilever gaat vol voor samenwerking in Nederlands Silicon Valley
Proefkeuken en proeffabriek
Het innovatiecentrum in Wageningen bevat R&D-labs voor de ontwikkeling van producten voor merken als de Vegetarische Slager, Knorr en Hellmann’s. Ze zitten niet bepaald verstopt. Geïnteresseerde bezoekers kunnen bij binnenkomst door het vele glas zo naar binnenkijken in kantoren en labs. Het grootste deel van de begane grond is voor iedereen toegankelijk, vertelt Serpil Tascioglu, die de dagelijkse leiding zal voeren over het innovatiecentrum. De proefkeuken bevindt zich pal bij de ingang. 
De Mexicaanse innovatiekok Antonio Alvarez werkte overal in de wereld en streek onlangs in Wageningen neer. “Ja, eerst ontwikkelde ik Mexicaanse mixen voor Knorr, nu doe ik de mosterd van Maille en werk ik voor het wereldwijde R&D-team.” We doen het ontwikkelen samen met marketing, vertelt Alvarez. “Wij als koks garanderen culinaire kwaliteit van de producten.”
De in de proefkeuken uitgedachte concepten kunnen in theorie gelijk door naar de nabijgelegen proeffabriek om ze op industriële schaal te testen. “De proeffabriek is niet zoals in onze andere R&D-centra weggestopt maar staat in het hart van het innovatiecentrum.” Ook partners van Unilever kunnen hier terecht om hun technologieën en producten te testen.
Solero
De brede trap naar boven leidt naar het verpakkingslaboratorium waar Robert Hoeve de scepter zwaait. De Koning is ook net langs geweest, zegt hij met enige trots. Hoeve toonde Willem-Alexander bijvoorbeeld de Solero-ijsjes die zonder verpakkingen in de doos zitten. “Het was technisch gezien wel een uitdaging want je moet zien te voorkomen dat het ijsje blijft plakken aan de doos. De ontwikkeling is gedaan in het Verenigd Koninkrijk samen met materiaalleveranciers.” Unilever rolt de Solero’s nu uit in Europa. Hoeve weet niet wanneer Nederland aan de beurt is.
Knorr
De verpakkingsdeskundige wijst op een Knorr-verpakking voor de Turkse markt, waar hij zelf aan meegewerkte. Hier zijn barrièrematerialen weggehaald en wisten Hoeve en zijn team de verpakking terug te brengen tot 100% polyester.
“Het is zo beter te recyclen. Maar omdat je de barrièrematerialen weghaalt, moet je ook veel houdbaarheidstesten uitvoeren. Het duurde zo’n 18 maanden om deze Knorr-verpakking gereed te krijgen voor de markt.” De verduurzaming van verpakkingen gebeurt in drie stappen: we beginnen met vermindering van het gewicht, dan komt recycling en als laatste hergebruik van materialen, legt Hoeve uit.
Samenwerking startups
Unilever stuurt in de ontwikkeling van product- en verpakkingsinnovaties steeds meer op samenwerking. Het percentage vernieuwingen dat tot stand komt door open innovatie (55%) wil de multinational de komende tijd flink laten groeien.
Het innovatiecentrum ligt niet alleen midden de Food Valley met potentiële samenwerkingspartners te over, maar ook het gebouw zelf is helemaal ingericht op samenwerking. Het centrum is een open met veel daglicht en hout. Overal zijn hoekjes te vinden waar medewerkers van Unilever, maar ook startups, studenten en wetenschappers elkaar kunnen ontmoeten. Zo zijn er startup-podia gecreëerd waar de beginnende bedrijfjes hun producten kunnen presenteren (pitchen). “In deze ruimte kunnen ook hackathons worden gehouden.”
Hackathons zijn bijeenkomsten waar binnen een bepaalde tijd, meestal 24 uur, innovatieve en creatieve oplossingen worden bedacht rondom een bepaald thema om een probleem op te lossen.
Co-creatie
Het zal echt draaien om co-creatie in Wageningen, benadrukt Tascioglu. "Door co-creatiesessies te houden kunnen we interne en externe expertise beter verbinden. We kunnen dus snelle prototypes maken op één locatie, zoals in de keuken, labs en proeffabriek. Daarna volgen consumententesten, innovatiebootcamps en hackathons. Dit moet uiteindelijk leiden tot snellere innovaties."
Koffiemachine
Wat opvalt is de grote brede trap middenin het innovatiecentrum. Om ervoor te zorgen dat medewerkers deze ook zoveel mogelijk nemen, zijn de liften een beetje weggemoffeld. “Ze zijn er natuurlijk wel, maar dan moet je goed kijken”, zegt Tascioglu. De trap is niet alleen goed voor de beweging, maar ook voor de interactie tussen de trapnemers, aldus de manager van het R&D-centrum. “Dit gebouw is ontworpen voor interactie.” We komen aan bij een koffiemachine. “Deze is strategisch hier geplaatst zodat iedereen elkaar tegenkomt.”
Bibliotheken
Maar soms heb je als medewerker gewoon even je focus nodig. Ook hierin voorziet de ‘Hyve’ (bijenkorf, red), de bijnaam van het innovatiecentrum, om de samenwerking te symboliseren. Bijen blinken namelijk uit in samenwerking en onderlinge communicatie. Tascioglu wijst naar de glazen wanden bovenin ‘de bijenkorf.’ Als medewerkers even geen behoefte hebben aan communicatie kunnen ze zich in deze bibliotheken even terugtrekken. “Het is een soort stiltecoupé in de trein zeg maar.”
Energieneutraal
Tussen de houten balken aan het plafond zijn een soort zwarte vierkantjes zichtbaar. “Dit zijn zonnecellen. Het hele innovatiecentrum op de proeffabriek na is energieneutraal.” De nieuwbouw in Wageningen behaalde het Breeam Outstanding-certificaat voor duurzaamheid. “Het is daarmee één van de duurzaamste gebouwen ter wereld.”
Onafhankelijkheid WUR
Hoewel Unilever benadrukt graag met studenten en startups te willen samenwerken, riepen demonstranten onder wie ook veel studenten die voor het gebouw stonden opgesteld: “Onze kennis is niet jullie zaak.” Bestuursvoorzitter Louise Fresco van Wageningen University and Research (WUR) benadrukte dat de onafhankelijkheid van de universiteit absoluut niet in gevaar komt. “Alles is goed geregeld.”
CEO Alan Jope laat zich niet van zijn stuk brengen door de kleine demonstratie. “We zullen ons R&D-geld inzetten waar we het meeste verschil kunnen maken. We moeten daarom af van al die hiërarchische structuren zodat alle informatie vrij kan vloeien door de bijenkorf.”
Hij weet dat Unilever hiervoor ook zelf moeilijke beslissingen moet nemen. Bijvoorbeeld het langzamerhand afstand nemen van het intellectueel eigendomsrecht (IP). Dit belemmert immers informatie-uitwisseling en dus innovatie en verduurzaming. “Snelheid is het nieuwe IP. Snelheid (snel innoveren, red) is belangrijker dan het hebben van patenten.”
Patenten
Fresco knikt instemmend. “Patenten zijn per definitie defensief. Het draait allemaal om goede ideeën.” Maanden geleden liet De Vreede zich al in dezelfde bewoordingen uit. Unilever ontwikkelde samen met startup Ionica een methode om ongelimiteerd PET te recyclen met de kwaliteit van zuiver PET. De Vreede: “We waren hun eerste partner en gaven hen de mogelijkheid ook met anderen samen te werken. Toen onze concurrent Coca-Cola interesse toonde, maakten we hier geen issue van. We weten immers dat als we niet samenwerken er niets gebeurt aan verduurzaming.”
De samenwerking tussen de private en publieke sector zal in de toekomst alleen maar toenemen, weet Fresco. “De wetenschap komt uit haar ivoren toren. Impact maken is het belangrijkst.” We hebben elkaar gewoon nodig, stelt ze. Jope sluit zich hierbij aan. “Het draait allemaal om vertrouwen. Samenwerking is sterker als we elkaar vertrouwen. Dat gebeurt alleen als je toewerkt naar een gemeenschappelijk doel: iets doen aan zaken als voedselverspilling en klimaatsverandering bijvoorbeeld.”
