Onderzoek: kansen voor een sterk verdienmodel met 'lokale' Noordzeevis uit Scheveningen

Onderzoek: kansen voor een sterk verdienmodel met 'lokale' Noordzeevis uit Scheveningen
De visserij ligt onder een vergrootglas. (Foto: ANP)

Nederlanders willen wel veel betalen voor geïmporteerde vis, maar de 'eigen' lokaal gevangen vis uit de Noordzee, gaat vooral voor lagere prijzen de grens over. Onderzoekers van Wageningen Economic Research denken dat er veel kansen liggen voor een sterk verdienmodel met lager geprijsde vis uit de Noordzee uit Scheveningen.

Nederland staat in vergelijking met Zuid-Europese landen niet bekend om haar grote visconsumptie. De meerderheid van onze lokale gevangen vis in de Noordzeevis gaat de grens over. Onderzoek wijst echter uit dat de viskoper in Nederland vooral veel wil betalen voor geïmporteerde vissoorten. Er liggen daarom veel kansen voor een sterk verdienmodel met de lager geprijsde Noordzeevis, mits er meer bekendheid en vraag naar ontstaat.

Dat is een belangrijke conclusie uit een onderzoek naar de keten en het verdienmodel van verse Noordzeevis uit Scheveningen. Dat onderzoek wordt gedaan binnen het project Dichtbijvangst en is uitgevoerd door Wageningen Economic Research.

De korte lokale keten

In het project wordt de keten geschetst. Op de visafslag van Scheveningen komt dagelijks een enorme variëteit aan vissoorten uit de Noordzee binnen die commercieel en culinair gezien interessant zijn. Wanneer je denkt aan de keten van Noordzeevis, komt al gauw het beeld op van een visser die zijn verse Noordzeevis aanlandt op de visafslag. Eenmaal daar
komt een visverwerker de verse vis kopen en via de viswinkel of horeca komt het bij de consument terecht (figuur 1). In feite gaat dit op voor slechts 10% van het volume van alle aangevoerde Noordzeevis via deze korte en lokale keten.

Figuur 1: Een schematische weergaven van de keten van Noordzeevis uit Scheveningen. De donkerblauwe route duidt de korte keten aan en de in het wit aangegeven omweg toont de lange keten aan.
Figuur 1: Een schematische weergaven van de keten van Noordzeevis uit Scheveningen. De donkerblauwe route duidt de korte keten aan en de in het wit aangegeven omweg toont de lange keten aan.

De lange keten

Zo’n 90% van de aangevoerde verse vis gaat via de lange route van export naar het buitenland. Van de korte keten alleen kan de huidige visserijvloot het financieel gezien niet hebben. Voor het bestaan van de vloot en visverwerking is de export via de lange keten noodzakelijk.

Onbekend maakt onbemind

Toch liggen er kansen in de korte keten voor zowel de visser als de visboer en restaurateur om meer aan verse Noordzeevis te kunnen verdienen. De Noordzee herbergt zo’n 220 verschillende soorten vis. Daarvan zijn zo’n 30 soorten commercieel en culinair gezien interessant. Vissoorten waar goed voor betaald wordt op de afslag zijn soorten zoals tarbot, Noordzeetong en inktvis (figuur 2).

Figuur 2: Prijs (euro) en aanvoervolumes (in kilo) van verse Noordzeevis op de visafslag Scheveningen (2019)
Bron: NOVA visafslagen, bewerkt door Wageningen Economic Research.
Figuur 2: Prijs (euro) en aanvoervolumes (in kilo) van verse Noordzeevis op de visafslag Scheveningen (2019) Bron: NOVA visafslagen, bewerkt door Wageningen Economic Research.

Daarnaast zijn er veel relatief onbekende soorten die worden bijgevangen tijdens de visserij. En juist deze vissoorten bieden kansen. “Dat vis wordt bijgevangen wil niet zeggen dat deze soorten ongewenst zijn. Denk bijvoorbeeld aan wijting. Deze vis is familie van de kabeljauw en doet qua smaak en kwaliteit niet onder aan kabeljauw. Daarnaast kost het slechts een fractie van de prijs die voor kabeljauw betaald wordt. Ondanks dit feit vindt deze vis maar moeilijk de weg naar het bord van de lokale consument", aldus Geert Hoekstra, onderzoeker bij Wageningen Economic Research.

Iedereen profiteert

De onderzoeker gaat verder: "Stel dat de vraag naar onbekendere soorten toeneemt en deze vissoorten geliefder raken, dan kan niet alleen de visser maar ook de lokale verwerking en groothandel en uiteindelijk ook de visdetailhandel en de horeca er meer aan verdienen."

Vis in de supermarkt

De Nederlandse supermarkten hebben relatief tot de visdetailhandel en horeca een klein aanbod verse vis in de toonbanken liggen. Laat staan lokale Noordzeevissoorten. De meest aangeboden vissoorten in de supermarkt zijn zalm en tonijn. De bekendheid en vraag naar deze vissoorten bij de Nederlandse supermarkt en de visdetailhandel is groot.

Prijsopbouw van vis

Lokale consumenten zijn bereid om voor deze geïmporteerde vissoorten de portemonnee te trekken. Voor een kilo tonijn wordt tot € 50,-* betaald en voor zalm is dat tot zo’n € 25,-* per kilo (figuur 3).

Figuur 3: Consumentenprijsopbouw per kilo geïmporteerde vis, vers of ontdooid, in de retail (hier: visdetailhandel) van Scheveningen, 2020-2021
Bron: CBS/Eurostat en interviews met lokale ondernemers, bewerkt door Wageningen Economic Research.
Figuur 3: Consumentenprijsopbouw per kilo geïmporteerde vis, vers of ontdooid, in de retail (hier: visdetailhandel) van Scheveningen, 2020-2021 Bron: CBS/Eurostat en interviews met lokale ondernemers, bewerkt door Wageningen Economic Research.

Wanneer we dit vergelijken met verse Noordzeevis, dan zien we dat verse Noordzeevis relatief laag geprijsd is. Bekende vissoorten uit de Noordzee, zoals sliptong (heel, vers) en schol (filet, vers) worden onder de € 20,-* per kilo verkocht en de onbekende bijvangstsoorten, zoals schar en wijting gaan voor minder dan € 5,-* per kilo over de toonbank (figuur 4). Er vallen nog veel kansen te benutten om meer te verdienen met Noordzeevis. Met name met de onbekende soorten.
*prijzen in de visdetailhandel

Figuur 4: Consumentenprijsopbouw per kilo verse Noordzeevis in de retail (hier: visdetailhandel) van Scheveningen (2020-2021)
Bron: Nova visafslagen, CBS/Eurostat en interviews met lokale ondernemers, bewerkt door Wageningen Economic Research.
Figuur 4: Consumentenprijsopbouw per kilo verse Noordzeevis in de retail (hier: visdetailhandel) van Scheveningen (2020-2021) Bron: Nova visafslagen, CBS/Eurostat en interviews met lokale ondernemers, bewerkt door Wageningen Economic Research.

Betere marges op Noordzeevis

Een chefkok, werkzaam bij een van de Scheveningse strandpaviljoens, zei: “Het is raar dat wanneer je op het Scheveningse strand zit met uitzicht op de Noordzee, dat je gamba’s uit Vietnam bestelt.” Het aanbod zalm, tonijn en gamba’s op het Scheveningse strand is hoog. Dit terwijl het aanbod van deze soorten en daardoor de concurrentie groot zijn.

Verse Noordzeevis is uniek, zeggen de onderzoekers, schaarser in aanbod en biedt met name voor de horeca en visdetailhandel kansen om een goede boterham te verdienen. De financiële marge op een kilo Noordzeevis kan bij consumentenverkoop zo’n 20-25% zijn.

Weinig aanbod

Toch wordt er in de Nederlandse horeca maar weinig Noordzeevis aangeboden in vergelijking met zalm en tonijn. Stichting Noordzeevis uit Scheveningen ziet dat graag veranderen. “We zien dat consumenten niet altijd weten wat uit de Noordzee komt en wat elders vandaan komt. Het visueel herkenbaar maken van Noordzeevis in de toonbank of op de menukaart is daarom erg belangrijk. Daarnaast is het tijd om de drempel te verlagen en de consument bekend te maken met de smaak en structuur van deze onbekendere vissoorten. Die doen niet onder aan de populairdere soorten en het is tijd dat de consument dat leert waarderen.”, aldus Suzanne van der Pijll, bestuurslid Stichting Noordzeevis uit Scheveningen.

Dit artikel is aangeboden door Schuttelaar & Partners, kennispartner van VMT.

Hoe microplastics mee te nemen in een LCA? TNO ontwikkelt meetmethode

Hoe microplastics mee te nemen in een LCA? TNO ontwikkelt meetmethode

Door het gebruik van plastic verpakkingen, komen er ook steeds microplastics voor in het milieu. De impact van deze kleine deeltjes is nog geen onderdeel van duurzaamheidsanalyses. TNO ontwikkelde een methode om deze omissie aan te pakken.

Hybride gehakt met erwteneiwit van Lidl in schap: 'Zelfde smaak, maar lagere prijs en milieu-impact'

Hybride gehakt met erwteneiwit van Lidl in schap: 'Zelfde smaak, maar...

Lidl meldt een hybride gehaktmix met 60% rundvlees en 40% erwteneiwit te hebben ontwikkeld. Volgens de supermarktketen smaakt de hybride gehaktmix hetzelfde als gehakt dat volledig uit rundvlees bestaat, maar het is wel goedkoper.

Plantaardige wolkenkrabber van GoodMills Innovation opgestart in Hamburg

Plantaardige wolkenkrabber van GoodMills Innovation opgestart in...

GoodMills Innovation heeft een nieuwe productietoren in Hamburg in gebruik genomen. Met een miljoeneninvestering in de zogeheten 'Tower III' wil het bedrijf zich verder toespitsen op de texturisatie van plantaardige eiwitten.

Energie, afval en footprint in de tang houden? AI en digitalisering cruciaal voor foodproducent

Energie, afval en footprint in de tang houden? AI en digitalisering...

Als bedrijven in de voedings- en drankenindustrie de grote duurzaamheidsuitdagingen zoals energie- en afvalreductie het hoofd willen bieden en ook hun rapportages over footprint op orde willen krijgen, is een verregaande digitalisering en het gebruik van AI onontbeerlijk. Ook bij andere regelgeving rondom gezondheid en transparantie ontkomen foodproducenten daar niet aan. Dit staat te lezen in een nieuw visierapport van Aptean vol experts. Ontdek daarin onder meer hoe een bedrijf zoals Brouwerij Frontaal met AI de ecologische voetafdruk verkleint.

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

KENNISPARTNER - COLUMN - 'Nieuw' is een veelgebruikte term op verpakkingen; het trekt extra de aandacht van de consument. Maar wanneer mag je die...

VMT 6 (2024): Wetgeving duurzaamheid

VMT 6 (2024): Wetgeving duurzaamheid

Duurzaamheid is voor voedselproducenten geen keuze meer, maar onderdeel van wetgeving. Hoe ga je om met reststroomverwerking? Wat is de laatste stand...

Kees de Jong (links) presenteert het Mobi Mushroom-concept aan Henk Staghouwer (rechts), voormalig Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Paddenstoelen vervangen de veestapel? Mobiele kwekerij moet...

Hoe kan de voedingsmiddelenindustrie minder CO2 produceren? Mobi Mushroom en paddenstoelenproducent Mitro Fresh hebben een mobiele 40-foot container...

Beeld: Freepik

Duurzame verpakkingen niet langer 'nice to have' maar 'need to have:...

Door onder andere de nieuwe verpakkingswet is duurzaamheid niet langer 'nice to have' maar 'need to have'. Waar bedrijven zich nu met recyclebare en...

Lamb Weston maakt verpakkingen van gebruikte frituurolie  

Lamb Weston maakt verpakkingen van gebruikte frituurolie

Frietproducent Lamb Weston verpakt haar aardappelproducten voortaan in een alternatieve verpakking gemaakt van gebruikte frituurolie. De verpakking...

Supermarkten willen uitstel Europese anti-ontbossingswet

Supermarkten willen uitstel Europese anti-ontbossingswet

De Nederlandse supermarkten willen uitstel van de nieuwe Europese anti-ontbossingswet.

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier moet je als levensmiddelenbedrijf op letten

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier...

De Europese Commissie stelde op 17 augustus 2023 twee verordeningen vast met betrekking tot de handelsnormen en handelsnormcontroles voor de sector...

Safe met Roos: CSRD-wetgeving doorbraak of administratieve last?

Safe met Roos: CSRD-wetgeving doorbraak of administratieve last?

Wordt de voedingsindustrie echt duurzamer als er straks een wettelijke rapportageplicht is voor duurzaamheid? De CSRD-wetgeving verplicht bedrijven...