Zonder toegevoegde suikers, maar wel met zoetstof?

Zonder toegevoegde suikers, maar wel met zoetstof?

KENNISPARTNER - De claim 'Zonder toegevoegde suikers' roept nogal eens wat vragen op. Mag dit vermeld worden als het product zoetstoffen bevat? De Waalse consumentenorganisatie Test Achats (Test Aankoop) deed onderzoek en waarschuwde vijf bedrijven.

Begin vorig jaar deed de Waalse consumentenorganisatie Test Achats een marktonderzoek naar Belgische supermarkten. Zij onderzochten of de voedingsclaim ‘Zonder toegevoegde suikers’ terecht op levensmiddelen staat vermeld. Uit het onderzoek bleek dat de claim bij een groot aantal van de onderzochte producten onwettelijk was. De reden? De producten bevatten zoetstoffen zoals maltitol en steviolglycoside. Vijf bedrijven werden op het matje geroepen. Zij werden verzocht om de claim van de verpakking te verwijderen. Vier organisaties deden dat ook. Volgens Test Achats is het niet toegestaan om de claim te gebruiken voor een product dat een zoetstof bevat. De organisatie vindt dat de overconsumptie van suikers niet moet worden tegengegaan door suikers te vervangen door zoetstoffen, maar door het suikergehalte te verlagen. Het onderzoek van Test Achats leidde tot de vraag wat met de claim ‘Zonder toegevoegde suikers’ wordt bedoeld. Mogen deze levensmiddelen inderdaad geen zoetstoffen bevatten om de suikers te vervangen?

Claimsverordening

Voedingsclaims moeten voldoen aan de voorwaarden die staan beschreven in de bijlage van Verordening (EG) nr. 1924/2006. De claim ‘Zonder toegevoegde suikers’ luidt als volgt:

De claim dat aan een levensmiddel geen suikers zijn toegevoegd en elke andere claim die voor de consument waarschijnlijk dezelfde betekenis zal hebben, is alleen toegestaan als aan het product geen mono- of disachariden of andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen zijn toegevoegd. Indien een levensmiddel van nature suikers bevat, dient ook het volgende op het etiket te staan: „DIT PRODUCT BEVAT VAN NATURE AANWEZIGE SUIKERS”.

Suikers worden in Verordening (EU) nr. 1169/2011 omschreven als ‘alle in voedsel aanwezige mono- en disachariden, met uitzondering van polyolen’. Zoetstoffen voldoen niet aan deze definitie.

Volgens Test Achats gaat het fout bij ‘andere vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddelen’. Bekende voorbeelden hiervan zijn fruitsiropen, geconcentreerde vruchtensappen en vruchtenpasta’s. De consumentenorganisatie rekent daar echter ook zoetstoffen onder. Daarbij wordt verwezen naar de Belgische ‘Federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu’. Die stelt namelijk dat een zoetstof onder de definitie van een levensmiddel valt zoals omschreven in Verordening (EG) nr. 178/2002, ook wel bekend als de General Food Law. In deze definitie worden zoetstoffen of levensmiddelenadditieven niet expliciet genoemd maar wel: ‘alle stoffen en producten, verwerkt, gedeeltelijk verwerkt of onverwerkt, die bestemd zijn om door de mens te worden geconsumeerd of waarvan redelijkerwijs kan worden verwacht dat zij door de mens worden geconsumeerd’. Wat dat betreft zijn zoetstoffen inderdaad levensmiddelen.

Additievenwetgeving

Levensmiddelen zonder toegevoegde suikers komen ook voor in Verordening (EG) nr. 1333/2008, waarin het gebruik van levensmiddelenadditieven is gereguleerd. In artikel 3 van deze Verordening staat een definitie van een ‘levensmiddel zonder toegevoegde suikers’:

Een levensmiddel zonder:

  1. i) toegevoegde monosachariden of disachariden;
  2. ii) toegevoegde levensmiddelen die monosachariden of disachariden bevatten en die om hun zoetkracht worden gebruikt;

In deze definitie wordt duidelijk aangegeven dat het gaat om de mono- en disachariden. In bijlage II van dezelfde verordening worden vervolgens tal van levensmiddelen zonder toegevoegde suikers genoemd waarin het gebruik van zoetstoffen is toegestaan.  Voorbeelden zijn cacao- en chocoladeproducten, consumptie-ijs, snoepgoed en vruchtensappen. De additievenwetgeving biedt daarmee de mogelijkheid om zoetstoffen te gebruiken in levensmiddelen zonder toegevoegde suikers.

Interpretatie is verschillend in België en Nederland

Dit levert de merkwaardige situatie op waarin een product dat voldoet aan de definitie van een ‘levensmiddel zonder toegevoegde suikers’ blijkbaar niet zo mag worden genoemd. Althans dat is hoe Test Achats en de Belgische overheid beide verordeningen lezen. In Nederland wordt de definitie van de claim ‘Zonder toegevoegde suikers’ anders geïnterpreteerd. De claim mag hier wel worden gebruikt in levensmiddelen waarin zoetstoffen zijn gebruikt om de suikers te vervangen. Zoetstoffen worden hier niet beschouwd als ‘een vanwege hun zoetkracht gebruikte levensmiddel’. Wellicht komt dat ook door de definitie van levensmiddelenadditieven. Volgens artikel 3 van Verordening (EG) nr. 1333/2008 zijn levensmiddelenadditieven stoffen die op zichzelf gewoonlijk niet als voedsel worden geconsumeerd. Voedingskundig gezien lijken zoetstoffen dan ook niet op suikers. Ook hebben ze niet dezelfde uitwerking in het menselijk lichaam.

Voorlopig blijven we te maken hebben met deze verschillen in inzichten. Het is daarom goed hier rekening mee te houden wanneer een levensmiddelenbedrijf de claim ‘zonder toegevoegde suikers’ wil gebruiken voor een product dat in België wordt verkocht.

Auteur: Mark Rozema, Labelling Specialist bij Normec Label & Specifications, onderdeel van Normec Foodcare, kennispartner van VMT

Onderdeel van de collectie

Claims

Consumenten worden dagelijks blootgesteld aan talloze claims op de verpakkingen van voedingsmiddelen. Deze claims kunnen helpen bij het maken van gezonde en duurzame keuzes, maar voor producenten het is belangrijk om te weten welke claims wel en niet zijn toegestaan. In deze collectie gaan we in op de wetgeving en het toezicht met betrekking tot gezondheidsclaims, voedingsclaims en duurzaamheidsclaims op levensmiddelen. Mis je iets in deze collectie of kun je iets toevoegen, laat het de redactie van VMT weten via redactie.vmt@vmnmedia.nl

Beeld: Shutterstock

Additieven weglaten uit de lijst van ingrediënten? In deze gevallen...

ANALYSE - De ingrediëntenlijst op een etiket geeft gedetailleerd inzicht in de samenstelling van het product. Regelgeving geeft duidelijke instructies over deze lijst. Maar vaak is er discussie of een additief weggelaten mag worden, want een E-nummer minder in de lijst is vaak een grote wens. Dit artikel haalt de kennis op over deze regels en legt uit hoe je deze correct toepast.

Maakt een medische claim iets een geneesmiddel? Uitspraak geeft duidelijkheid

Maakt een medische claim iets een geneesmiddel? Uitspraak geeft...

Consumentenreviews met het woord 'pijn' of een verwijzing naar ziekte bij een levensmiddel: dit zijn verboden medische claims. Maar hoe beoordeel je deze claims? Is het daardoor een geneesmiddel geworden? Na jarenlange discussie is er eindelijk uitsluitsel. Is een product zelf duidelijk een levensmiddel? Dan is het levensmiddelenrecht van toepassing, en niet de geneesmiddelenwet.

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

KENNISPARTNER - COLUMN - 'Nieuw' is een veelgebruikte term op verpakkingen; het trekt extra de aandacht van de consument. Maar wanneer mag je die claim gebruiken? En hoe lang blijft iets 'nieuw'?

Beeld: Freepik

Duurzame verpakkingen niet langer 'nice to have' maar 'need to have:...

Door onder andere de nieuwe verpakkingswet is duurzaamheid niet langer 'nice to have' maar 'need to have'. Waar bedrijven zich nu met recyclebare en herbruikbare verpakkingen onderscheiden, wordt dit door de nieuwe wetgeving het nieuwe normaal. De verordening, ook wel bekend als PPWR, zal de huidige Richtlijn 94/62/EG vervangen en treedt naar verwachting later dit jaar in werking. In dit artikel drie belangrijke duurzaamheidsvereisten vanuit deze wet op een rij.

Creëer de juiste bereidingswijze op het etiket

Creëer de juiste bereidingswijze op het etiket

Je kent het wellicht wel. je volgt keurig de bereidingswijze op de verpakking van een product, maar toch is het na bereiding nog half koud, niet gaar...

Beeld: Shutterstock

Farm to Fork-strategie teleurstelling voor duurzame etikettering? Dit...

2024 markeert het einde van de programmaperiode van de Farm to Fork (F2F)-strategie. Dit gaat gepaard met een gevoel van teleurstelling. Een van de...

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier moet je als levensmiddelenbedrijf op letten

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier...

De Europese Commissie stelde op 17 augustus 2023 twee verordeningen vast met betrekking tot de handelsnormen en handelsnormcontroles voor de sector...

Beeld: Shutterstock

Gaat duurzaamheid hand in hand met voedselveiligheid en kwaliteit?...

Voedselproducenten krijgen meer en meer te maken met het thema duurzaamheid. Hoe kunnen bedrijven dit thema het beste aanpakken? En in hoeverre gaat...

Drie voedingstrends: dit vinden consumenten belangrijk

Drie voedingstrends: dit vinden consumenten belangrijk

Van ketogeen tot laag in suikers: er zijn verschillende voedingstrends die het koopgedrag van consumenten beïnvloeden.

Beeld: Shutterstock

Geneesmiddel of voedingssupplement? Rechtbank Gelderland doet...

Geneesmiddelen en voedingssupplementen zien er vaak hetzelfde uit. Beide producten zijn in voorgedoseerde vorm op de markt en zijn beschikbaar als...

Een op drie mensen weet keurmerk niet te onderscheiden van neplogo

Een op drie mensen weet keurmerk niet te onderscheiden van neplogo

Eén derde van de consumenten kan gecertificeerde duurzaamheidskeurmerken niet onderscheiden van fictieve logo's en valse claims. De...

Beeld: Schouten Europe

R&D'er geeft tips voor wetgeving: 'Interne of externe sparringpartner...

VISIE OP WETGEVING - Wetgeving vormt de basis van veilige voeding in de supermarktschappen. Ook moet wetgeving zorgen voor een gelijk speelveld. Maar...