Hoe betrouwbaar is het gebruikte medium bij microbiologisch onderzoek?

Hoe betrouwbaar is het gebruikte medium bij microbiologisch onderzoek?

KENNISPARTNER - Om zeker te weten dat microbiologische tellingen kloppen is het van belang te controleren of de gebruikte media voldoen aan de kwaliteitseisen. In de media van verschillende leveranciers kan namelijk een grote variatie zitten net als binnen de verschillende batches van een leverancier.

De productiviteit van een medium is afhankelijk van een aantal factoren. De samenstelling moet in orde zijn, de gebruikte componenten moeten van goede kwaliteit zijn, de sterilisatie moet de juiste temperatuur hebben gehad en de pH moet kloppen. Een telling kan veel lager uitvallen als een van deze factoren niet in orde is. Of een leverancier wel of niet geaccrediteerd is kan ook een verschil maken.

Een laboratorium van een waterbedrijf trof bij het testen op Legionella op het medium van leverancier A 1300 kolonievormende eenheden aan en op een vergelijkbaar medium van leverancier B 7600. Dit om aan te geven hoe groot het verschil kan zijn en dat het belangrijk is zeker te weten dat het gebruikte medium doet wat ervan verwacht wordt. Een medium bestaat uit chemische componenten en extracten van natuurlijke materialen, zoals bijvoorbeeld vlees, waarbij de grootste variatie vaak afkomstig is van deze natuurlijke componenten. Eerder verscheen in VMT een artikel over dit onderwerp, dat het belang van betrouwbare media aangeeft.

Testen voor een hogere betrouwbaarheid

Wanneer gewerkt wordt met microbiologisch referentiemateriaal kan vastgesteld worden of het juiste medium gebruikt wordt, of de beoogde micro-organismen voldoende goed groeien en of – indien de media zelf bereid worden – door de laboranten de juiste procedure gevolgd wordt. De eisen waaraan een medium moet voldoen is vaak dat minimaal 50% van de onderzochte micro-organismen moet zijn terug te vinden op het gebruikte medium in vergelijking met de groei op een niet-selectief referentiemedium. Als er 100 micro-organismen tot uitdrukking komen op het referentiemedium, moeten er dus minimaal 50 kolonies kunnen worden teruggevonden op het selectief medium.

In de ISO 11133-norm uit november 2014 staat beschreven hoe verschillende media getest moeten worden. De procedures zijn uitgebreid en moeten nauwkeurig worden uitgevoerd. Best practices van de norm zijn te vinden op internet. Het uitvoeren van deze tests biedt meer zekerheid over de kwaliteit van de gehanteerde media en geeft een betrouwbaardere uitkomst van microbiologische onderzoeken die in laboratoria worden uitgevoerd.

Gevolgen voor productie

Wanneer laboratoria hun media niet testen, is niet bekend of het medium de juiste kwaliteit heeft. Dit kan resulteren in onjuiste microbiologische uitslagen. Men kan bijvoorbeeld bij een slecht werkend medium pathogenen missen en ten onrechte een vals negatief resultaat rapporteren. Ook kan men al jaren een medium gebruiken dat onvoldoende productief is voor een specifiek micro-organisme. Hierbij kan men in de productie ten onrechte uitgaan van kwalitatief goede producten, terwijl de methodeanalyse gewoonweg onvoldoende micro-organismen heeft kunnen aantonen. Productiemethoden zullen in enkele gevallen aangepast moeten worden, indien na gebruik van kwalitatief goede media nu limieten worden overschreden of meer producten moeten worden gedowngrade. Des te meer reden om zeker te weten dat de gebruikte media voldoen aan de verwachting.

Auteur: André Siccama, QA-manager en consultant bij Biosisto, kennispartner van VMT

Foto: Jantina Mulder

André Siccama is vanaf eind jaren negentig werkzaam als professional in laboratoria en heeft zowel een chemisch- als microbiologisch-analytische achtergrond. Zijn doel is om laboratoria te helpen bij het zo pragmatisch mogelijk invullen van Quality Assurance & Control.

André is lid van de Normcommissie voor Microbiologie en betrokken bij de revisie van ISO 7218, welke gaat over de algemene eisen en richtlijnen voor microbiologische onderzoeken.

Na het afronden van zijn studie aan het hoger laboratoriumonderwijs, heeft André gewerkt in verschillende rollen en omgevingen. Hierbij heeft hij veel ervaring opgedaan met het werken onder GLP en ISO 17025. André heeft met veel plezier gewerkt in een ziekenhuisapotheek, een farmaceutisch contract research laboratorium, bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, in de zuivelsector en is nu mede-oprichter van Biosisto.

Biosisto produceert microbiologische referentiematerialen die toegepast worden bij de kwaliteitsborging binnen laboratoria. Biosisto is kennispartner van VMT.

In de afgelopen jaren heeft André zijn kennis verbreed met de studies toegepaste bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en Black Belt Lean Six Sigma. Sinds eind 2018 wordt André als freelance vakdeskundige ingehuurd door de Raad voor Accreditatie om laboratoria te beoordelen tegen ISO 17025.

Vereisten bij machinevalidatie: 4 tips van een QA'er

Vereisten bij machinevalidatie: 4 tips van een QA'er

Het doel van machinevalidatie is om te verzekeren dat de machine in de productie qua veiligheid en kwaliteit in orde is. Aan QA'ers de taak om belangrijke zaken te controleren zodat de machine voldoet aan alle eisen. Het traject begint al vóór de aanschaf van een nieuwe apparatuur, zodat met zekerheid de juiste machine wordt aangeschaft op gebied van QA.

11 vragen aan NVWA over monitoring, studies en challengetesten

11 vragen aan NVWA over monitoring, studies en challengetesten

UPDATE MEI 2023 - De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) geeft in dit artikel inzichten in opvattingen en afwegingen rondom monitoring, studies en challengetesten. De belangrijkste zaken zijn op een rij gezet in dit artikel.

De E.coli bacterie. Als je deze bacterie vindt dan kan dat ook betekenen dat andere darmpathogenen aanwezig zijn in de productie, Salmonella bijvoorbeeld.

Je fabriek microbiologisch op orde: 6 aandachtspunten voor de...

Een kwaliteitsmanager is verantwoordelijk voor het garanderen en optimaliseren van de veiligheid en kwaliteit van een product, dienst of tak van een bedrijf. Hij begeleidt en stuurt andere medewerkers aan bij het monitoren van de kwaliteit, voert kwaliteitsanalyses uit en overziet de implementatie van kwaliteitsverbeteringen. In dit artikel zes belangrijke aandachtspunten op het gebied van microbiologie voor iedere kwaliteitsmanager.

Toekomstbestendige fabriek: zorg voor integrale veiligheidsaanpak

Toekomstbestendige fabriek: zorg voor integrale veiligheidsaanpak

KENNISPARTNER - Veiligheid. Vanuit welk oogpunt bekijk je dat? De QA-manager zal onmiddellijk aan voedselveiligheid en daarmee de veiligheid van consumenten denken, terwijl de onderhoudsmonteur eerder de productie- of procesveiligheid in gedachten heeft. Vraag het aan de personeelsmedewerker, dan zal hij beginnen over slipgevaar of het beschermende hekje tegen valgevaar boven op de tank.

Beeld: Freepik

Duurzame verpakkingen niet langer 'nice to have' maar 'need to have:...

Door onder andere de nieuwe verpakkingswet is duurzaamheid niet langer 'nice to have' maar 'need to have'. Waar bedrijven zich nu met recyclebare en...

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

Tip van jouw advocaat: Wat is 'nieuw' en hoe lang is iets 'nieuw'?

KENNISPARTNER - COLUMN - 'Nieuw' is een veelgebruikte term op verpakkingen; het trekt extra de aandacht van de consument. Maar wanneer mag je die...

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier moet je als levensmiddelenbedrijf op letten

Aanscherping handelsnormen groenten en fruit per 1 januari 2025: hier...

De Europese Commissie stelde op 17 augustus 2023 twee verordeningen vast met betrekking tot de handelsnormen en handelsnormcontroles voor de sector...

Beeld: Shutterstock

Gaat duurzaamheid hand in hand met voedselveiligheid en kwaliteit?...

Voedselproducenten krijgen meer en meer te maken met het thema duurzaamheid. Hoe kunnen bedrijven dit thema het beste aanpakken? En in hoeverre gaat...

Beeld: Shutterstock

Geneesmiddel of voedingssupplement? Rechtbank Gelderland doet...

Geneesmiddelen en voedingssupplementen zien er vaak hetzelfde uit. Beide producten zijn in voorgedoseerde vorm op de markt en zijn beschikbaar als...

Beeld: Shutterstock

Wetgeving verschilt in Europese lidstaten: zo werkt wederzijdse...

Eén van de uitdagingen bij het exporteren naar andere landen is de verplichting om aan de daar geldende lokale wetgeving te voldoen. Met name op het...

Beeld: Shutterstock

Commissie herziet Europese 'ontbijt' richtlijn: dit zijn de...

Een belangrijk doel van de Europese Boer tot bord-strategie is het 'bevorderen van een gezond en milieuvriendelijk voedselsysteem'. Om hier stappen...

Beeld: Shutterstock

Wetgeving voor allergenen in voedselcontactmaterialen? Dit is de...

Kruisbesmetting via grondstoffen en processen leidt vaak tot lastige kwesties voor producenten. Recent zette de Coeliakievereniging een nieuw...