Hoe betrouwbaar is het gebruikte medium bij microbiologisch onderzoek?

Hoe betrouwbaar is het gebruikte medium bij microbiologisch onderzoek?

KENNISPARTNER - Om zeker te weten dat microbiologische tellingen kloppen is het van belang te controleren of de gebruikte media voldoen aan de kwaliteitseisen. In de media van verschillende leveranciers kan namelijk een grote variatie zitten net als binnen de verschillende batches van een leverancier.

De productiviteit van een medium is afhankelijk van een aantal factoren. De samenstelling moet in orde zijn, de gebruikte componenten moeten van goede kwaliteit zijn, de sterilisatie moet de juiste temperatuur hebben gehad en de pH moet kloppen. Een telling kan veel lager uitvallen als een van deze factoren niet in orde is. Of een leverancier wel of niet geaccrediteerd is kan ook een verschil maken.

Een laboratorium van een waterbedrijf trof bij het testen op Legionella op het medium van leverancier A 1300 kolonievormende eenheden aan en op een vergelijkbaar medium van leverancier B 7600. Dit om aan te geven hoe groot het verschil kan zijn en dat het belangrijk is zeker te weten dat het gebruikte medium doet wat ervan verwacht wordt. Een medium bestaat uit chemische componenten en extracten van natuurlijke materialen, zoals bijvoorbeeld vlees, waarbij de grootste variatie vaak afkomstig is van deze natuurlijke componenten. Eerder verscheen in VMT een artikel over dit onderwerp, dat het belang van betrouwbare media aangeeft.

Testen voor een hogere betrouwbaarheid

Wanneer gewerkt wordt met microbiologisch referentiemateriaal kan vastgesteld worden of het juiste medium gebruikt wordt, of de beoogde micro-organismen voldoende goed groeien en of – indien de media zelf bereid worden – door de laboranten de juiste procedure gevolgd wordt. De eisen waaraan een medium moet voldoen is vaak dat minimaal 50% van de onderzochte micro-organismen moet zijn terug te vinden op het gebruikte medium in vergelijking met de groei op een niet-selectief referentiemedium. Als er 100 micro-organismen tot uitdrukking komen op het referentiemedium, moeten er dus minimaal 50 kolonies kunnen worden teruggevonden op het selectief medium.

In de ISO 11133-norm uit november 2014 staat beschreven hoe verschillende media getest moeten worden. De procedures zijn uitgebreid en moeten nauwkeurig worden uitgevoerd. Best practices van de norm zijn te vinden op internet. Het uitvoeren van deze tests biedt meer zekerheid over de kwaliteit van de gehanteerde media en geeft een betrouwbaardere uitkomst van microbiologische onderzoeken die in laboratoria worden uitgevoerd.

Gevolgen voor productie

Wanneer laboratoria hun media niet testen, is niet bekend of het medium de juiste kwaliteit heeft. Dit kan resulteren in onjuiste microbiologische uitslagen. Men kan bijvoorbeeld bij een slecht werkend medium pathogenen missen en ten onrechte een vals negatief resultaat rapporteren. Ook kan men al jaren een medium gebruiken dat onvoldoende productief is voor een specifiek micro-organisme. Hierbij kan men in de productie ten onrechte uitgaan van kwalitatief goede producten, terwijl de methodeanalyse gewoonweg onvoldoende micro-organismen heeft kunnen aantonen. Productiemethoden zullen in enkele gevallen aangepast moeten worden, indien na gebruik van kwalitatief goede media nu limieten worden overschreden of meer producten moeten worden gedowngrade. Des te meer reden om zeker te weten dat de gebruikte media voldoen aan de verwachting.

Auteur: André Siccama, QA-manager en consultant bij Biosisto, kennispartner van VMT

Foto: Jantina Mulder

André Siccama is vanaf eind jaren negentig werkzaam als professional in laboratoria en heeft zowel een chemisch- als microbiologisch-analytische achtergrond. Zijn doel is om laboratoria te helpen bij het zo pragmatisch mogelijk invullen van Quality Assurance & Control.

André is lid van de Normcommissie voor Microbiologie en betrokken bij de revisie van ISO 7218, welke gaat over de algemene eisen en richtlijnen voor microbiologische onderzoeken.

Na het afronden van zijn studie aan het hoger laboratoriumonderwijs, heeft André gewerkt in verschillende rollen en omgevingen. Hierbij heeft hij veel ervaring opgedaan met het werken onder GLP en ISO 17025. André heeft met veel plezier gewerkt in een ziekenhuisapotheek, een farmaceutisch contract research laboratorium, bij de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit, in de zuivelsector en is nu mede-oprichter van Biosisto.

Biosisto produceert microbiologische referentiematerialen die toegepast worden bij de kwaliteitsborging binnen laboratoria. Biosisto is kennispartner van VMT.

In de afgelopen jaren heeft André zijn kennis verbreed met de studies toegepaste bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen en Black Belt Lean Six Sigma. Sinds eind 2018 wordt André als freelance vakdeskundige ingehuurd door de Raad voor Accreditatie om laboratoria te beoordelen tegen ISO 17025.

Nederlandse recalls en waarschuwingen maart: Allergeen sesam in babi pangang

Nederlandse recalls en waarschuwingen maart: Allergeen sesam in babi...

In dit overzicht lees je de Nederlandse recalls en veiligheidswaarschuwingen van maart. De laatste wapenfeiten: Allergeen sesam in babi pangang en...

Volgens voedselveiligheidsexpert Michelle de Lepper (links) zijn er een aantal stappen die je kunt zetten om ontspannen door de audit te komen.

Van 'auditalarm' naar 'kwaliteitskalmte': 6 tips om 'cool' te blijven...

Met nieuwe IFS-normen kunnen de audits weer een bron van spanning worden binnen voedingsmiddelenbedrijven. Volgens voedselveiligheidsexpert Michelle...

Recall biltong in het Verenigd Koninkrijk vanwege besmetting met E. Coli.

Recall biltong in het Verenigd Koninkrijk vanwege besmetting met E....

Het bedrijf Chiltern Artisan, dat gevestigd is in het Verenigd Koninkrijk heeft uit voorzorg de Chiltern Artisan Chilli Sticks (biltong)...

Belgische recalls en waarschuwingen maart: Te hoog gehalte aflatoxines in maismeel

Belgische recalls en waarschuwingen maart: Te hoog gehalte...

In dit overzicht lees je de Belgische recalls en veiligheidswaarschuwingen van maart. De laatste wapenfeiten: Te hoog gehaltge aflatoxines in...

Safe met Roos: Het belang van incidentmanagement

Safe met Roos: Het belang van incidentmanagement

Het borgen van voedselveiligheidsrisico's is een belangrijke verantwoordelijkheid van het QA-team.

Het RIVM adviseert zo min mogelijk vis uit de Westerschelde te eten, vanwege PFAS.

Meer vis uit Westerschelde bevat PFAS

Meer soorten vis, schaal- en schelpdieren in de Westerschelde dan tot nog toe bekend was bevatten PFAS-concentraties die boven de wettelijke limieten...

Rauwmelkse kaasfabrikant uit New York pleit zelf schuldig voor Listeria-uitbraak

Rauwmelkse kaasfabrikant uit New York pleit zelf schuldig voor...

Een listeriose-uitbraak van 2014 tot 2017 met acht gemelde ziekenhuisopnames en twee doden was onderwerp van een strafrechtzaak in de Verenigde...

Foto: Shutterstock

Wetenschappers willen meer erkenning voor ziekte van Chagas door...

De last van de door voedsel overgedragen ziekte van Chagas is hoger dan gedacht. Wetenschappers roepen op om de ziekte op te nemen in nieuwe...