Wat drijft deze trend, en wat betekent dit voor voedselveiligheid en product compliance? Hans van der Moolen en Nick de Haas van Eurofins Food Safety Solutions (FSS) delen hun visie.

Eiwittransitie

Volgens labeling specialist Nick de Haas is eiwit momenteel één van de meest besproken voedingsstoffen. “De focus op eiwit moet deels gezien worden tegen de achtergrond van de eiwittransitie, de maatschappelijke verschuiving naar minder vleesconsumptie. De marketing van producenten loodst consumenten naar alternatieve eiwitbronnen in de vorm van producten zoals sportdrankjes, brood, vleesvervangers en snacks.”

Hoewel deze trend kansen biedt, is De Haas ook kritisch. “Eiwitverrijking is niet per definitie slecht, maar niet iedereen heeft extra eiwit nodig. Overmatige consumptie kan leiden tot negatieve gezondheidseffecten zoals overgewicht en belasting van de nieren. Voor mensen met een gebalanceerd dieet voegen deze producten weinig toe.”

Manager expertise center & international food integrity specialist Hans Van der Moolen vult aan: “Eiwitten leveren calorieën. Als je calorie-inname wilt beperken, is het niet verstandig om klakkeloos eiwitrijke producten te kopen. Voor sporters of mensen met een verhoogde eiwitbehoefte kunnen ze echter wél nuttig zijn. Het draait om de persoonlijke context.”

Plantaardig of dierlijk: weet wat je eet

Een ander aandachtspunt is de bron van het eiwit. Veel consumenten gaan ervan uit dat eiwitvervangers automatisch plantaardig zijn, maar dat is niet altijd het geval en dus ook niet bevorderlijk voor de eiwittransitie. “Sommige producten bevatten dierlijke eiwitten zoals caseïne of wei uit melk,” legt De Haas uit. “Dat is belangrijk voor veganisten of mensen met een lactose-intolerantie.”

Daarnaast leidt de claim ‘bron van eiwitten’ of ‘eiwitrijk’ niet automatisch tot een gezond product. “Chips met extra eiwit zijn nog steeds chips,” aldus De Haas. “Als de rest van het product voornamelijk uit ongezonde ingrediënten bestaat, verandert een eiwitclaim daar weinig aan. Gezondheid is breder dan één nutriënt.”

Voeding of supplement?

De grens tussen reguliere voeding en voedingssupplementen is bij retailers en producenten niet altijd duidelijk door de opkomst van functionele producten. FSS heeft het onderscheid wel helder. “Een gehaktvervanger met erwt-eiwit valt onder voeding,” zegt De Haas. “Maar een supplement is iets dat in voorgedoseerde vorm op de markt word gebracht, denk aan een capsule of een zakje poeder. Bijvoorbeeld een potje omega 3 of collageentabletten.”

Voor beide categorieën gelden specifieke regels voor de claims, zoals ‘bron van eiwit’ (minimaal twaalf procent van de energiewaarde afkomstig uit eiwit) of ‘eiwitrijk’ (minimaal twintig procent).

Kansen voor fraude en misleiding

De toegenomen aandacht voor eiwit leidt ook tot risico’s op het gebied van etikettering en misleiding. “Naast de hoeveelheid eiwit is ook de bron belangrijk,” stelt Van der Moolen.

Eiwitten uit plantaardige bronnen zoals erwten of haver worden minder efficiënt opgenomen dan dierlijke eiwitten (zie afbeelding). “Daar is vaak een hogere dosering voor nodig om hetzelfde effect te bereiken. Als consument weet je dat vaak niet.”

Bovendien is de analysemethode voor eiwit gevoelig voor manipulatie. “Laboratoria meten het stikstofgehalte, dat vervolgens wordt omgerekend naar eiwitgehalte. Er zijn sporadische voorbeelden bekend van bedrijven die extra stikstof toevoegen, waardoor het meteen lijkt alsof er meer eiwit in het product zit dan daadwerkelijk het geval is. Dit kan leiden tot misleidende etiketten en zelfs gezondheidsrisico’s.”

Rol van kwaliteitsmanagers en voedselveiligheidsexperts

Gezien de risico’s is het essentieel dat kwaliteitsmanagers en voedselveiligheidsexperts alert zijn bij het beoordelen van eiwitclaims. Van der Moolen benadrukt het belang van kritische vragen: “Is de claim terecht? Wat is de herkomst van het eiwit? Valt het product onder voeding of supplement? Dit zijn allemaal aspecten die je moet checken bij het opstellen of controleren van etiketten."

"Het is belangrijk te bedenken dat voedingsclaims aan bepaalde eisen en validaties moeten voldoen en een claim moet wetenschappelijk onderbouwd zijn als er fysieke eigenschappen worden beloofd.” Bij twijfel is het volgens EFSS raadzaam om externe expertise in te schakelen of aanvullend laboratoriumonderzoek te laten verrichten. “De consument vertrouwt op correcte informatie. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid om die betrouwbaarheid te waarborgen.”

Dit artikel is gesponsord door Eurofins Food Safety Solutions.