Op 14 september 2016 is door het kabinet het Rijksbreed programma Circulaire Economie gepresenteerd. Dit programma heeft als doel om in 2050 een ‘circulaire economie’ in Nederland te verwezenlijken. Dit houdt feitelijk in dat in 2050 geen afval (zoals wij dat nu kennen) zal bestaan, enkel grondstoffen. Dat lijkt vrij ambitieus en gericht op de verre toekomst, maar als de plannen nader worden bekeken, worden ze op de kortere termijn al redelijk concreet. In dit artikel worden kort de gevolgen voor de verpakkingsindustrie beschreven.

Naar een circulaire economie in 2050

Het gebruik van materialen is in honderd jaar vierendertig maal zoveel geworden en in Nederland hebben we een landoppervlakte van ruim drie maal Nederland nodig om de consumptie in Nederland te voorzien van grondstoffen. Deze grondstoffen worden in Nederland (via consumptie/gebruik van producten) uiteindelijk omgezet in 60 miljoen ton afval per jaar (in 2010). Een groot deel daarvan wordt nog steeds vernietigd (geloosd, gestort of verbrand). De circulaire economie is erop gericht om in 2050 geen afval meer te produceren, maar dat de afvalproducten dienen als grondstof voor andere producten en processen.

Korte termijn doelen

Het doel voor de Nederlandse overheid is de circulaire economie in 2050, maar ook voor de periode tot die tijd worden doelen gesteld om het hoofddoel te kunnen halen. Zo bestaat de ambitie om al in 2020 de wereldwijde koploper op het gebied van de circulaire economie te zijn in bepaalde sectoren (zoals voedsel en consumptiegoederen). Het Rijk wil hier zelf ook aan bijdragen door bijvoorbeeld haar eigen restafval in 2020 met 50% te verminderen. Voor de iets langere termijn geldt dat het kabinet voor 2030 beoogt om 50% minder grondstoffen te gebruiken (ten opzichte van nu). Dit zijn grote ambities die alleen gehaald kunnen worden als daar tijdig (lees: nu) een begin mee wordt gemaakt.

Gevolgen voor de voedingsmiddelenindustrie

Momenteel wordt al veel afval gerecycled of nuttig toegepast, maar dit zal steeds verder worden gestimuleerd, maar ook gesanctioneerd. De wettelijk voorgeschreven percentages aan verplicht hergebruik van verpakkingen blijft de komende jaren stijgen en stimuleringsprogramma’s voor slimmere (duurzame) verpakkingen behoren tot de mogelijkheden. De Rijksoverheid richt zich hierbij op een vijftal prioriteiten, waaronder voedsel en consumptiegoederen. Specifiek genoemde aandachtspunten van de Rijksoverheid daarbij zijn:

beter gebruik van dierlijke eiwitten en alternatieve eiwitten;
·vermindering voedselverspilling;
hergebruik van reststromen;
uitfaseren van niet recyclebare (multilayer) verpakkingen zoals voor chips en soep;

Deze aandachtspunten liggen uiteraard in de lijn der verwachting en hier wordt al aan gewerkt, maar met de ambitie die het kabinet uitspreekt worden min of meer concrete doelen gesteld. Deze doelen worden de komende jaren nader uitgewerkt (samen met o.a. de industrie), maar met dit beleidsdocument in handen kan het voor bedrijven een kans zijn om alvast op deze punten vooruit te denken. Dit kan ertoe leiden dat optimaal kan worden geprofiteerd van eventuele steunmaatregelen (fiscale innovatieregelingen of subsidies) en wordt voorkomen dat haast moet worden gemaakt om aan eventuele gewijzigde wetgeving tegemoet te moeten komen.

Victor van Ahee (victor.van.ahee@loyensloeff.com), advocaat in het Food & Beverage-team van Loyens & Loeff. Loyens & Loeff is kennispartner van VMT.