Door de stijgende vraag naar voedsel groeit ook de kans op voedselfraude. Volgens de onderzoekers van een recent rapport over rijstfraude, wordt de fraude vaak over het hoofd gezien. Dit gebeurt voornamelijk door gebrek aan tijd en budget.

Detectiesysteem

Onderzoekers werkten onder leiding van professor Chris Elliott aan het ontwikkelen van een nieuw detectiesysteem voor rijst. In het rapport presenteren de onderzoekers een tweeledig testsysteem. Het eerste systeem bestaat uit een snel, draagbaar apparaat van klein formaat gebaseerd op moleculaire spectroscopie. Dit is een elementenanalyse met behulp van elektromagnetische straling.

Volgens Mary McBride van Agilent Technologies, het bedrijf dat het onderzoek gefinancierde, kan het apparaat gebruikt worden om snel rijst te scannen. De scan zet de data om in een ‘vingerafdruk’ en zoekt vervolgens in een grote databank naar een match. Vindt de scanner een match, dan kan de rijst worden geïdentificeerd.

Massa spectrometrie

Het tweede systeem is een lab gebaseerd systeem. Dit systeem maakt gebruik van massa spectrometrie. Dit is een scheiding van ionen op basis van massa. McBride noemt het een rigoureuze techniek. “Het levert een gedetailleerde scheikundige analyse op. Dit kan gebruikt worden wanneer er speculatie is van fraude. Daarmee kan het de voedselautoriteiten helpen om fraude tegen te gaan.”

Vervalsing

Volgens McBride kan de vervalsing van rijst verschillende vormen aannemen. Zij geeft aan dat bruine rijst, rijstebloem, gepolijste rijst, rijst cake en rijstzemelenolie de meest fraudegevoelige rijstsoorten zijn. Een veel voorkomende vorm van rijstfraude is het (gedeeltelijk) vervangen van hoge kwaliteitsrijst voor een lagere kwaliteit.

“Voedselveiligheidsexperts verwachten dat twintig tot vijftig procent van alle premium rijst op een bepaalde manier is vervalst. Zo ongeveer twintig procent van de lage kwaliteitsrijst wordt verkocht als hogere kwaliteitsrijst,” zegt McBride.

Plastic rijst

Meerdere keren ontstond het gerucht dat delen van de rijst vervangen werden door plastic korrels. In 2011 verschenen de eerste berichten over plastic rijst. Sindsdien duiken de verhalen over neprijst zo nu en dan op. Volgens McBride gaat het bij rijstfraude echter bijna altijd om kwaliteit en niet om veiligheid.

Eind 2016 werd er een uit China geïmporteerde lading ‘neprijst’ in beslag genomen. Na een laboratoriumonderzoek bleek het te gaan om met bacteriën vervuilde rijst. Er was geen enkele aanwijzing om te denken dat het om plastic rijst zou gaan. De NVWA liet in 2017 weten dat er nog nooit met plastic verontreinigde rijst is aangetroffen in Nederland en Europa.