Het toneel van deze serie verhalen over de Braziliaanse vleessector is Sao Paulo, een stad met meer dan 12 miljoen inwoners en een regionaal inwoneraantal van meer dan 21 miljoen mensen. Pal naast het zakenhotel van Holiday Inn in het noorden van Sao Paulo ligt het beurs- en congrescentrum Anhembi Parque. Hier vindt van 27 tot en met 29 augustus een internationale vleesbeurs SIAVS plaats met ruim 15.000 bezoekers uit 50 landen.

Als je als journalist wordt uitgenodigd voor een perstrip in het buitenland, dan is het logisch dat je je realiseert welk belang de gastheer heeft. De gastheer in dit verhaal is de Brazilian Association of Animal Protein (ABPA), ofwel de spreekbuis van de Braziliaanse kippen- en varkensvleessector. Deze branche heeft enorme internationale groeiambities in Azië, Amerika en Europa en het belang van de organisatie is daarom om het wereldwijde imago van deze sector op te poetsen.

Imagoproblemen

De Braziliaanse vleessector heeft namelijk de nodige tegenslagen gehad. Zo kwam al in maart 2017 aan het licht dat omgekochte inspecteurs partijen met salmonella besmet vlees hadden goedgekeurd om door te verkopen. De vleesfraude was in omvang beperkt tot een aantal bedrijven, maar de internationale impact was enorm. Maar liefst 70 van de 160 landen waar Brazilië vlees naar exporteert, stopten de import tijdelijk. De import is overal weliswaar weer op gang, maar met name Europese bedrijven blijven scherp toezien of Braziliaans vlees werkelijk voldoet aan alle standaarden.

Met het nieuws van de afgelopen weken over de bosbranden in de Amazone is er een nieuw imagoprobleem voor de vleessector bij gekomen. Hoewel de productie van varkens- en kippenvlees vooral plaatsvindt in het zuiden van Brazilië en niet in de Amazone-gebieden, riep Finland al op tot een boycot van Braziliaans vlees. En Frankrijk en Ierland zeiden eerder deze week het handelsakkoord met de Mercosur-landen in Latijns-Amerika niet te willen goedkeuren als Brazilië te weinig doet tegen de branden. Als het handelsakkoord hier werkelijk door van de baan zou gaan, zou ook dit een enorme tegenslag betekenen voor ABPA. De discussies over de schaal en de intensiteit van de bosbranden in vergelijking met andere jaren maken geen verschil meer, Brazilië en dus ook haar grootste exportproducten zoals vlees, liggen nu onder een permanent internationaal vergrootglas.

‘Misverstanden’

Daarom laat Ricardo Santin, vice-president van de ABPA, geen gelegenheid onbenut om de naar Sao Paulo afgereisde journalisten uit te leggen dat zijn organisatie continu aan het vechten is tegen ‘misverstanden’. Hij draait daarbij niet om de hete brei heen: “De vuren worden aangestoken door criminelen die geen enkel respect hebben voor de wetten van de Amazone. Laat duidelijk zijn: de kippen- en varkensvleesindustrie verwoest geen bos voor veeteelt. En Brazilië werkt er nu hard aan om de criminelen die bossen in brand steken op te pakken.”

Bang voor een Europese boycot op Braziliaans vlees door de bosbranden is Santin geenszins. Als hem wordt gevraagd naar het statement hierover van Finland, moet hij lachen. “Ik respecteer Finland, maar ze importeren bijna niets van ons. Het is dus pure retoriek. Een van de grootste importeurs van Braziliaans kippenvlees is Nederland. Ik denk niet dat Nederland daarmee zomaar mee wil stoppen. Andere landen ook niet.” Overigens is 94% van het kippenvlees dat in de EU wordt geconsumeerd, in Europa geproduceerd.

Santin onderstreept het nog maar eens: “De Amazone bevindt zich in het noorden van Brazilië en omringende landen. De varkens- en kippenindustrie is alleen in het midden en zuiden van het land te vinden, ver weg van de Amazone. Maar liefst 66,3% van het oppervlakte van Brazilië, ofwel 565 miljoen hectare bestaat uit bosgebieden (Bron: Empraba 2018).” Zegt Santin. De directeur van Empraba, Evaristo Eduardo de Miranda, vult hem later aan: “Slechts 7,6% van Brazilië bestaat uit gecultiveerd land. Zet dat af tegen Europese landen: Denemarken spant de kroon met 76,8% gecultiveerd land en Nederland vinden we op een derde plek met 66,2% gecultiveerd land. (Bron: NASA, 2019).

Het zijn precies dit soort cijfers die de Brazilaanse president Jair Bolsonaro placht te gebruiken om Europese landen de oren te wassen als ze kritisch zijn over de bosbranden en de ontbossing in de Amazone. Volgens Santin zijn de wetten die in de Amazone gelden streng: “Als je er een stuk land koopt, mag je er maar 20% gebruiken, de overige 80% moet je volgens de wet intact houden.” Overigens sprak Bolsonaro deze week wel met de gouverneurs van Amazone-staten over de ‘beperkingen’ waar deze staten tegenaan lopen als ze land willen ontwikkelen in de Amazone.

Now the governor of Tocantins is complaining about excessive number of environmental & indigenous reserves in his state. “We can only free up 16% of our territory for farmers and this is leading us to backwardness.” pic.twitter.com/55JRaISU6P

— Tom Phillips (@tomphillipsin) August 27, 2019

Enorm gebied

De Miranda van Empraba stelt op basis van zijn cijfers dat zo’n 30% van het land in Brazilië beschermd is. “En dat is veel meer dan welk ander land ter wereld. Australië komt op 19%, China op 17%, de Verenigde Staten op 13% en India slechts 6%. Brazilië beschermt het meeste land ter wereld. En dat zijn ook nog eens gebieden met een enorme potentie voor de productie van gewassen. Indringers liggen dus op de loer. We moeten een gebied beschermen ter grootte van 15 Europese landen bij elkaar. En als je het totale bosgebied van Brazilië bij elkaar optelt, kom je op een oppervlakte van 43 Europese landen. Dat is moeilijk te beschermen.” Verder stelt hij dat er sinds 2017 slechts een oppervlakte van 7100 km2 in de Amazone is ontbost. “Als je dat afzet tegen de totale oppervlakte van de Amazone, dan hebben we nog 450 jaar nodig voor de totale ontbossing. Maar dat gaat niet gebeuren”, stelt hij gerust.

Deze blog is de eerste in een serie over Braziliaans vlees. Blijf VMT.nl volgen voor blogs uit Brazilië over onder meer voedselveiligheid, innovatie, de varkensgriep in Azië.