“De keerzijde van de medaille is dat de export begint te sputteren. Bovendien compenseert die niet langer de verkoop op de binnenlandse markt, die nog verder afneemt. Het gevolg is dat onze globale omzet voor het eerst in jaren achteruit gaat,” aldus Bart Buysse, CEO van Fevia. “Daarenboven zien we na enkele recordjaren nu ook de investeringen dalen. Tijd voor actie dus! We doen vanuit Fevia dan ook een dringende oproep naar de toekomstige regeringen in ons land: less taxation, more value creation.”

The Good

In 2018 creëerden de Belgische voedingsbedrijven liefst 2.000 nieuwe jobs (+2,2%). Een evolutie die volgens Fevia vooral te danken is aan de investeringen die voedingsbedrijven de voorbije jaren in ons land deden en aan loonkostmaatregelen, zoals de taxshift. Bovendien is de voedingsindustrie één van de sectoren die ook het meest indirecte werkgelegenheid creëert: aan elke job in een voedingsbedrijf zijn er indirect nog 1,9 jobs verbonden. Daarmee komt de teller op meer dan 250.000 jobs gelinkt aan de voedingsindustrie.

Export blijft de motor achter de groei

Export blijft de motor van de groei van de voedingsindustrie. In 2018 bedroeg de export 27,6 miljard euro (+3,5%). Jan Vander Stichele, voorzitter van Fevia: “Vooral de export naar overzeese markten zoals de VS, Canada, China en Zuid-Korea nam vorig jaar met maar liefst 18% toe. De handelsakkoorden met onder andere Canada helpen daarbij zeker.”

Food.be

Vander Stichele: “We plukken ook de vruchten van succesvolle handelsmissies, waar ons land met het promotiemerk “Food.be – Small country. Great food.” de sterktes van Belgische voeding in de kijker zet. Met een positieve handelsbalans van 5,5 miljard euro, een stijging van maar liefst 24,8% in 2018, zijn we duidelijk een sterkhouder en een onmisbare partner voor de socio-economische en financiële positie van ons land. We willen dat blijven, maar dan moeten we in eigen land een paar handicaps verder aanpakken; denk maar aan de hoge loon- en energiekosten en de krapte op de arbeidsmarkt.”

The Bad

De voedingsindustrie bleef ook in 2018 de grootste industriële sector qua omzet, investeringen en werkgelegenheid, maar ziet enkele zorgwekkende tendensen opduiken. Hoewel de export het goed doet, stijgt de uitvoer niet zo hard als de voorbije jaren (+7,5%, gemiddeld +5% over de laatste 10 jaren). En terwijl de omzet van de rest van de Belgische industrie stijgt, daalt de globale omzet van de voedingsindustrie voor het eerst in jaren tot 51,8 miljard euro, een lichte daling van 0,8% ten opzichte van 2017. Na twee recordjaren liepen in 2018 de investeringen bij voedingsbedrijven terug met 6,7%. Diezelfde trend ziet Fevia ook bij andere verwerkende sectoren, wat er wellicht op wijst dat de grote investeringsgolf van de afgelopen jaren stilaan lijkt te stagneren.

The Ugly

De achteruitgang van de investeringen lijkt nog genuanceerd, maar de terugval op de binnenlandse markt is voor Fevia ronduit zorgwekkend. De omzet van de sector op de Belgische markt daalde in 2018 met maar liefst 5,3%: dat kan zelfs de stijgende export niet langer compenseren.

Grensaankopen

Vander Stichele: “We roepen toekomstige regeringen dan ook op om komaf te maken met die typische Belgische lasagne aan accijnzen, taksen en heffingen op voeding. Die zijn vaak ingegeven door louter budgettaire overwegingen, maken onze producten te duur en stimuleren grensaankopen. Daarbij verliezen we allemaal!”

Visie op lange termijn

“We pleiten voor een visie op lange termijn eerder dan een stop-and-go beleid. Onze oproep naar de toekomstige regeringen is duidelijk: blijf investeren in competitiviteit en innovatie. Laat ons verder scoren in binnen- en buitenland met duurzame oplossingen, commerciële successen boeken en jobs blijven creëren. Dat is het recept waarbij zowel overheid, maatschappij als bedrijven kunnen winnen. Kortom: less taxation, more value creation!”, verwoordt Vander Stichele.

Krapte arbeidsmarkt

Een tweede kopzorg voor de sector is de krapte op de arbeidsmarkt. De voedingsindustrie kent heel wat knelpuntberoepen en telt dagelijks gemiddeld 1500 openstaande vacatures. CEO Byusse: “We merken dat onze bedrijven het steeds moeilijker hebben om de geschikte, vaak technische profielen aan te trekken, waaronder ook kortgeschoolde productiearbeiders. We hebben nood aan meer instroom van het talent via onderwijs, omscholing en activering. Het is aan de beleidsmakers om hiervoor het juiste kader uit te werken. Als sector nemen wij in elk geval onze verantwoordelijkheid op rond opleiding en employer branding, samen met ons sectoraal fonds Alimento.”