Met slechts zes man in hun projectteam, onder wie IT-specialist Marcel Yska, wist Albert Heijn samen met partners databedrijf SIM, Refresco en Louis Dreyfus Company (LDC) in zes maanden tijd een blockchain voor de sinaasappelsapketen op te tuigen. Het opzetten hiervan had weinig impact op de rest van de organisatie, herinnert Yska zich. “Er waren voor de rest weinig afdelingen bij betrokken dus konden we flink vaart maken.”

Refresco toont ambitie: mogelijk meer sappen in blockchain, andere supermarkten mogen aansluiten

Eierketen

Het succes van het in 2018 gestarte blockchainproject met de sinaasappelsapketen smaakte naar meer. Albert Heijn schakelde daarna snel door naar de eierketen, waar IT-specialist Yska ook weer bij betrokken was. De hele productieketen van Albert Heijneieren met 1 ster Beter Leven Keurmerk is door de blockchain volledig inzichtelijk sinds dit voorjaar. “Hierdoor konden we op batchniveau zien van welke boerderij het ei afkomstig is, wanneer het gelegd is en wanneer het bij Albert Heijn arriveert.”

Dat blockchain was er niet zomaar. Intern waren er veel discussies. Want wat ga je de consument nou precies vertellen over een ei? En wat wil je delen? “Het liefst wil je alles delen, maar je wilt ook het ‘goede verhaal’ vertellen. Je moet dus een goede afweging maken welke informatie hoort bij het verhaal dat ik wil vertellen?”

Albert Heijn wil graag de eerste zijn met nieuwe technologieën. Foto: Olivier Middendorp

Blockchain logistiek

Niet alle blockchainpilots verlopen even succesvol. De verwachtingen om met behulp van blockchain het transport papierloos en transparant te maken waren hooggespannen. “In de logistieke keten zitten allerlei vervoersmanifesten die allemaal getekend moeten worden. Dit kost je iedere keer twintig minuten. We begonnen dus een proef met blockchain om te snappen wat je hiermee kunt en hoe je de keten hiermee efficiënter kunt maken.”

Albert Heijn

In tegenstelling tot de sinaasappelsap en eieren, bleef het bij een proof-of-concept. Dat heeft alles te maken met de uitrol van het project die vele malen moeilijker was dan bij sinaasappelsap en eieren. Waarom dan? Dat heeft te maken met het grote aantal partners in de logistieke keten. “We hebben alleen al te maken met veertig vervoerders. Nou dat zou dan nog gaan. Maar wat te denken van al die locaties waar we mee te maken hebben. Die moeten allemaal in de blockchain. Hier zit dan ook meteen de achilleshiel van een blockchainimplementatie.”

Het logistieke blockchainproject mag dan afgeschoten zijn, Albert Heijn kijkt nog wel degelijk naar alternatieve oplossingen. “Je moet dan denken aan een brancheoplossing die niet gebaseerd is op blockchain.”

Foto: Olivier Middendorp

Consumentenvertrouwen

Ondanks dat niet alle blockchainprojecten lukken, zijn de opgedane ervaringen enorm belangrijk, weet IT-expert Marcel Yska. Je voegt in het geval van eieren en sinaasappelsap heel veel waarde toe aan de keten. Plus je vergroot het consumentenvertrouwen. Hij wijst op het Halo-effect: als je dit in één of twee ketens kan aantonen dan sijpelt dit vertrouwen ook door naar andere ketens en naar niet-gouvernementele organisaties (ngo’s).

Het is altijd goed als een organisatie ervaring opdoet met nieuwe technologieën: wat is mogelijk en wat is onmogelijk?

11 geleerde lessen over blockchain: ‘Radicale transparantie wordt de nieuwe standaard’

Herkomst product

Consumenten gebruiken vanuit de blockchains via AH.nl. Weliswaar gaat het niet om miljoenen hits, maar klanten gebruiken de transparantie die Albert Heijn aanbiedt in haar sinaasappelsap- en eierketen, weet Yska. “De blockchains stellen ons ook in staat om sneller na te gaan waar een product vandaan komt.”

Financieel voordeel

Albert Heijn zet ook de eierketen in de blockchain.

Kritische kanttekeningen over blockchain zijn er ook. Een duidelijk financieel voordeel om de technologie te gaan gebruiken, ontbreekt. “De businesscase voor blockchain is niet echt sterk. Je kunt niet de connectie leggen tussen blockchain en hogere verkopen. Als je er een boekhouder opzet, dan wordt het een lastige discussie.”

Refresco

Verder waren er technische problemen met de gegevensintegratie. Hij geeft een voorbeeld van de sinaasappelsapketen die AH samen met SIM, Refresco en LDC opzette. Uiteindelijk ontvangt de supermarktketen alle Refrescoproducten dagelijks op de distributiecentra.

De vraag aan de distributieafdeling was om alle ontvangsten van Refresco in de blockchain te zetten. Nou, ze stonden niet echt te juichen, vertelt Yska.

“Er moest een nieuwe functionaliteit ontwikkeld worden om de ontvangsten van de Refresco-producten op de blockchain te zetten. Het was een uitdaging om prioriteit te krijgen voor deze ontwikkeling voor een een relatief klein aantal producten ten opzichte van onze totale goederenstroom.”

Pluimveehouders

De uitdagingen met blockchain waren lang niet allemaal technisch of financieel van aard. Je moet partners overtuigen om mee te doen. Albert Heijn heeft te maken met veertig pluimveehouders om te participeren in de blockchain. “Je moet ze duidelijk maken dat de blockchain goed is voor de consument en dus ook voor hen. Maar naarmate je dieper de keten induikt, is die connectie niet altijd makkelijk te maken. Bovendien is het belangrijk om met de pluimveehouders duidelijk af te spreken waarover ze willen communiceren.”

Een cruciale succesfactor voor blockchain is om klein te beginnen en met simpele enkelvoudige producten, vertelt de IT-specialist.

Waarom het project met aardbeien in de blockchain mislukte

Pizza

Na de sinaasappelsap- en eierenketen volgen er mogelijk nog meer blockchainprojecten. “Wat zeer logisch zou zijn is dat we onbewerkte verse producten in de blockchain gaan zetten”, vertelt Yska. Dan kan het bijvoorbeeld gaan om kritische dierlijke producten: kip of een varkenshaasje.

“In de meeste gevallen is er bij Albert Heijn sprake van korte gesloten ketens met vaste producenten. Je weet dan precies van welke boerderij de kip afkomstig is.” Bij gehakt wordt dat al lastiger. Dat vlees komt niet van één koe weet hij. Pizza is bijna een onmogelijk verhaal. “Dat vraagt een oplossing waar meerdere retailers en producenten zich aan committeren.”

Lees ook:

Refresco toont ambitie: mogelijk meer sappen in blockchain, andere supermarkten mogen aansluiten

Eierketen

Blockchain logistiek

Albert Heijn

Consumentenvertrouwen

Lees ook:

11 geleerde lessen over blockchain: ‘Radicale transparantie wordt de nieuwe standaard’

Herkomst product

Financieel voordeel

Refresco

Pluimveehouders

Lees ook:

Waarom het project met aardbeien in de blockchain mislukte

Pizza