Het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, presenteerde in Genève het rapport Climate Change and Land (SRCCL). Volgens het panel kan beter grondmanagement klimaatverandering tegengaan, maar het is niet de enige oplossing. Het verlagen van broeikasemissies van alle sectoren is essentieel om de opwarming van de aarde onder de 2 ^oC te houden.

Het huidige voedselsysteem (productie, transport, processing, verpakken, opslag, retail, consumptie, afval) voedt een groot deel van de wereldbevolking en zorgt voor inkomen van ongeveer 200 miljoen mensen, zo staat te lezen in het hoofdstuk over voedselzekerheid.

De voedselproductie per capita is sinds 1961 met meer dan 30% toegenomen door het gebruik van kunstmest en irrigatie. Desondanks schatten de onderzoekers dat 821 miljoen mensen ondervoed zijn en 2 miljard mensen te zwaar zijn (overgewicht en obesitas).

Het voedselsysteem is onder druk door bevolkings- en inkomensgroei en de vraag naar dierlijke producten, maar ook de klimaatverandering. Dat zet de voedselzekerheid onder druk, zegt het klimaatpanel IPCC. Dat effect is vooral te merken in armere gebieden in Azië, Afrika en Zuid-Amerika.

Invloed op gewassen

In het rapport staat geschreven dat deze aspecten vier pijlers van de voedselzekerheid beïnvloeden: beschikbaarheid, toegang, gebruik en stabiliteit. Klimaatverandering beïnvloedt nu al voedselzekerheid door stijgende temperaturen. Sommige gewassen halen een hogere yield zoals mais, katoen, tarwe en suikerbieten. De yield van andere gewassen zoals gerst neemt af.

Het panel onderzocht ook de relatie tussen klimaatverandering, landgebruik en voedselzekerheid.

Volgens de onderzoekers raakt veel land uitgeput door menselijk handelen. Sinds 1961 is wereldwijd de grond jaarlijks 1 procent droger geworden. Omdat er ook grond nodig is om CO₂ op te vangen in bossen en beplanting, ontstaat er bovendien concurrentie met landbouwgrond. Efficiënte landbouw, minder voedselverspilling en het verminderen van het gebruik van dierlijke vetten zijn daarom belangrijk.

Voedselverspilling

Tussen 2010 en 2016 werd 25 tot 30 procent van de voedselproductie verspild. Voedsel wordt om verschillende redenen verspild in ontwikkelde en ontwikkelingslanden. Deze verspilling terugbrengen zou emissies schelen en voor meer voedselzekerheid zorgen.

“Sommige dieetkeuzes vragen meer land en water en zorgen voor meer broeikasemissies,” zegt Debra Roberts, Co-Chair van de IPCC Working Group II. “Om klimaatverandering tegen te gaan is nodig een gebalanceerd dieet met meer plantaardige voeding zoals granen, peulvruchten, fruit en groente en duurzame dierlijke producten die voor weinig broeikasgassen zorgen.”

Omslag naar meer plantaardig

Het rapport van IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, kan rekenen op instemmende reacties. De Partij voor de Dieren noemt de voorgestelde forse krimp van de veestapel wereldwijd “onvermijdelijk en van absoluut levensbelang om temperatuurstijging tegen te gaan”. Ook het Wereld Natuur Fonds (WNF) onderschrijft de conclusies. “Ons huidige voedselsysteem vormt de grootste bedreiging voor natuur wereldwijd. Door een omslag naar natuurvriendelijke landbouw, het consumeren van meer plantaardig voedsel in plaats van vlees en zuivel, en het tegengaan van voedselverspilling, kunnen we een grote bijdrage leveren aan het oplossen van de wereldwijde klimaatcrisis”, zegt Natasja Oerlemans van WNF.

Greenpeace hamert op het beëindigen van ontbossing. “Dit rapport bewijst eens te meer dat er geen tijd te verliezen is voor klimaatactie”, zegt Bas Eickhout, klimaatwoordvoerder van de Groenen in het Europees parlement. Hij dringt aan op een stop op illegale houtkap en bescherming van bossen en land om de voedselveiligheid zeker te stellen.