Als het over plastic gaat, is het meestal de ‘zee van plastic’ in de oceaan die de meeste aandacht trekt. Omdat de zee vol ligt met plastic, wat invloed heeft op het milieu en dieren, wordt vaak de gevoelsmatige conclusie getrokken dat plastic verbannen moet worden, merkt Unilever.

Voordelen van plastic

Plastic heeft echter ook voordelen, zegt het bedrijf. Zo zorgt plasticfolie om groenten dat de groenten minder snel vocht verliezen, minder snel beschadigen en minder snel bederven. Daardoor wordt er minder weggegooid. Plastic is dus een probleem als het in de oceanen beland, maar het gaat ook voedselverspilling tegen.

Circulaire plastic-economie

Rob Hamer, VP Agri-Food External Affairs bij Unilever en hoogleraar aan de Wageningen Universiteit, is bij Unilever verantwoordelijk voor het nadenken over een circulaire plastic-economie. Dit is een economie waarbij plastic steeds opnieuw wordt gebruikt in plaats van het weg te gooien of te verbranden.

Volgens Hamer is een circulaire plastic-economie essentieel en is een wereld zonder plastic eigenlijk niet reëel. “Stoppen met plastic is eigenlijk geen optie. Het moet wel anders, namelijk circulair. Dat betekent dat plastic na gebruik geen afval wordt, maar een grondstof die opnieuw gebruikt kan worden. En wel zo dat een plastic fles ook weer opnieuw een plastic fles wordt.”

Cijfers

De cijfers zijn niet in het voordeel van plastic. Van de 78 miljoen ton plastic die jaarlijks wordt geproduceerd, komt slechts 2% na gebruik weer terug in de productieketen. Van de totale wereldwijde plastic productie wordt 14% uiteindelijk verbrand, 40% wordt gestort op de vuilnisbelt en 32% komt in ons milieu terecht.

Tanker en sleepboot

Er moet samengewerkt worden om het plastic probleem op te lossen. Zowel producenten, consumenten, distributeurs, afvalverwerkers en de overheid moeten veranderen. Hamer vergelijkt de situatie met een tanker en een sleepboot. “De tanker is het systeem. Groot, log, moeilijk in beweging te krijgen. De sleepboot is een klein, krachtig initiatief, dat helpt richting aan die grote tanker te geven.”

Plastic doelstellingen

Doelstellingen zijn er. In 2025 moet 25% van de plastics in verpakkingen gerecycled zijn. Consumenten zijn best bereid om aan afvalscheiding te doen, maar in de praktijk blijkt dit toch lastiger dan gedacht. Zo is het lastig om aan consumenten uit te leggen dat een blikje, dat geen plastic is, wel bij het plastic afval mag en een chipszak niet.

Geavanceerde nascheiding

Doordat plasticscheiding voor de consument ingewikkeld is, biedt geavanceerde nascheiding misschien de oplossing. Hierbij komt al het materiaal bij elkaar en halen machines het plastic eruit. In de toekomst kunnen ingezamelde plastics door een hakmachine tot kleine stukjes gemalen worden. Deze stukjes kunnen dan geanalyseerd worden door sensoren, die vaststellen wat voor plastic het is en waar het heen moet.

Wat het scheiden van plastics lastig maakt zijn multi-layer flexibles. Dit zijn verpakkingen die uit meerdere lagen van verschillend materiaal bestaan. Dit zijn bijvoorbeeld de tetra-pakken waar sappen in zitten. Deze bestaan uit polyetheen (PE), aluminium, karton en dan nog een opdruk van inkt.

Field Lab

Naast technische problemen, vormt de regelgeving ook een struikelblok. Hamer: “Dat is waarom het Sustainable Food Initiative (SFI) het Field Lab is gestart. Het SFI is een samenwerking van grote en kleine bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie, samen met kennisinstellingen. Het heeft als doel voedselproductie volledig duurzaam te maken en verpakkingen volledig circulair.”

Zo gebruikt Unilever plastic emmers als grootverpakking. Zij willen deze terug hebben na gebruik, om hier weer nieuwe emmers van te maken. “Maar dan komen er vergunningsregels bij kijken. Mag je het plastic hergebruiken, kijkend naar voedselveiligheid? Mag je gebruikte emmers opslaan? Deze regels maken recycling lastiger.”

Plasticstromen

Er zijn veel verschillende soorten plastic die allemaal een eigen toepassing hebben. Wat recycling lastig maakt is dat deze verschillende soorten plastic enkel hergebruikt kunnen worden als ze per soort worden verwerkt. Om die reden hebben bedrijven het liefst te maken met zo min mogelijk verschillende soorten plastic.

Door slechts enkele grote plasticstromen te hebben, wordt recycling eenvoudiger en aantrekkelijker. De verpakkingssector kan hier een bijdrage aan leveren door duidelijke keuzes te maken in het gebruikte materiaal.

Chemische recycling

Om plastic te kunnen hergebruiken, wordt het door een mechanisch proces fijngehakt, gewassen en worden er korrels van gemaakt. Van die korrels kunnen nieuwe producten gemaakt worden. Maar het her te gebruiken plastic kan meestal niet voor voedselverpakkingen gebruikt worden omdat het niet meer voedselveilig is.

Chemische recycling zou hiervoor een oplossing kunnen zijn. Hierbij wordt plastic met chemische processen afgebroken tot de grondstoffen waar het oorspronkelijk van gemaakt is. Daardoor kun je plastic wel hergebruiken op een manier die voedselveilig is. Zo kan een plastic voedselverpakking worden hergebruikt tot een nieuwe voedselverpakking.

Lees ook: Ioniqa opent eerste 10 kiloton PET fabriek in Nederland

Ongekende samenwerking

Het Field Lab van SFI is opgebouwd rondom tien bedrijven uit de inzameling- en recyclingindustrie. Daaromheen heeft zich nu een kring gevormd van bijna honderd bedrijven uit de gehele plasticketen, die geraadpleegd kunnen worden om specifieke plastic vraagstukken op te lossen.

Hamer: “Met dat Lab ontstaat een ongekende samenwerking. We kunnen sectorafspraken maken. Dat gaat sneller dan regelgeving. Gewoon dingen in de praktijk brengen, stap voor stap.”

Biologisch afbreekbaar plastic

Hamer is minder te spreken over biologisch afbreekbaar plastic. “Bio-plastics zijn ook niet zondermeer afbreekbaar. Bio-PET dat uit suiker is gemaakt, moet gewoon als PET worden gerecycled. Bioafbreekbare plastics zouden composteerbaar moeten zijn, maar dat duurt dertig jaar of langer. Leg maar in de tuin, dan zul je merken dat er niks mee gebeurt. Erger is nog als het in de stroom van andere plastics terecht komt. Het is niet recyclebaar en verpest de andere plastics.”

Bron: Nederland Voedselland