Een groot pallet aan kleuren dringt de pupillen van de bezoeker binnen als hij het Nederlandse hoofdkantoor van Perfetti Van Melle in Breda binnenkomt. Een lage salontafel met achter een glasplaat houten vakjes vol snoepjes. Om het meubelstuk heen staan fleurige stoelen. Kortom, de ontvangsthal van het bedrijf fungeert prima als wachtkamer. Ook staan er her en der vitrines die Perfetti Van Melle’s producten showen; van Look-O-Look tot Fruittella. Een grote wand naast de meubels is volbehangen met foto’s, van zonder uitzondering lachende medewerkers.

Uitgebreide gedragscode
Eén van die vrolijke medewerkers is kwaliteitsmanager Guurtje Kok. Haar kantoor oogt ruim en de pasteltinten geven de kamer een frisse uitstraling. Op een prikbord hangen foto’s van haar dochters. Ze werkt graag en hard, maar het moet niet te gek worden. Geen standaard overwerk. “Af en toe overwerken is oké, maar als dat structureel gebeurt, organiseer je het werk niet goed. We vinden het hebben van vrolijke en productieve medewerkers belangrijker”, zegt Kok.

Bestuursvoorzitter van Perfetti Van Melle Benelux Kees de Waard beaamt dat. “Onze missie is dat wij goed zorgen voor onze mensen. We willen een betrouwbare werkgever zijn.” De hele Perfetti Van Melle Groep hanteert een zogeheten code of conduct of gedragscode, waarin de eigen rechten van de werknemers zijn vastgelegd. Een boekje met rood hart met daarin de tekst: ‘respect voor elkaar’ toont dat de Beneluxafdeling een stap verder wilde gaan. Het document bevat uitleg over het SA8000-certificaat, dat staat voor sociaal-ethisch ondernemen. In juli van dit jaar behaalde Perfetti Van Melle het felbegeerde bewijs voor sociaal ondernemerschap. De code of conduct wordt nu in een uitgebreidere vorm opgenomen in een controleerbare norm die luistert naar de naam SA8000. Het certificaat garandeert personeel rechten als het gaat om arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden. Geen discriminatie op de werkvloer en geen personen jonger dan achttien jaar in het bedrijf, zijn maar enkele voorbeelden die in het certificaat staan.

Retail
Perfetti Van Melle verplicht zichzelf door de certificering ook sociaal-ethisch ondernemerschap in de toeleveringsketen te stimuleren. Het invoeren van de sociaal-ethische norm in de eigen organisatie kostte twee auditors van certificatie-instelling Lloyd’s Register Group (LRQA) vijf dagen. In die tijd pleegden de controleurs overleg met de afdeling personeelszaken en interviewden ze een flink aantal van de medewerkers vertrouwelijk. De uitkomst was weinig verrassend. Op een incidentele brandblusser na die niet goed bereikbaar was, constateerden de auditors geen belangrijke tekortkomingen. “Uit onze interviews blijkt dat mensen hier graag werken”, verklaart specialist nieuwe dienstverlening van Lloyd’s, Onno Nillesen.

Naast het bieden van garanties aan de eigen medewerkers met betrekking tot arbeidsvoorwaarden en –omstandigheden en het stimuleren hiervan in de keten, speelt ook de toenemende druk van supermarkten een belangrijke rol bij de invoering van SA8000. De retail eist garanties voor sociaal-ethisch ondernemerschap van Perfetti Van Melle. Supermarkten willen steeds meer garanties zien voor duurzaam ondernemen. Brancheorganisatie Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) heeft een duurzaamheidsprogramma met speerpunten als duurzame soja en arbeidsomstandigheden in de cacaoketen.

Indirect voelt de retail de druk van consumenten en niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). Onlangs nam Oxfam Novib retailzaken onder vuur omdat 85% van de chocoladeletters niet duurzaam is. In radiospotjes roept de organisatie op geen chocoladeletters te kopen bij winkels als Aldi, Lidl, Jamin en Hema. “De retail ging steeds meer vragen stellen over sociaal-ethische thema’s”, zegt De Waard. Nu Lloyd’s de snoepjesfabrikant toetst via SA8000 stoppen ook de vragen, aldus de topman. De norm bespaart Perfetti Van Melle bovendien geld. “Als er retailers op de stoep staan, willen ze ook dat wij het onderzoek betalen.”

Keten
De certificatie geldt natuurlijk voor de eigen organisatie, maar nog meer voor de leveranciers in de grotendeels internationale keten. Perfetti Van Melle kan leveranciers nergens toe dwingen. “We gaan de discussie aan en stellen vragen hoe de leveranciers met sociaal-ethische vraagstukken omgaan. Op dit moment zitten we in het traject van vervolgvragen”, aldus kwaliteitsmanager Kok. De vragen worden wel tactisch gesteld. Dus niet: vindt hier kinderarbeid plaats? maar: wat is de minimumleeftijd van de medewerker? Een vervolgvraag kan gaan over de scholing van medewerkers.

Soms zijn er ook moeilijke dilemma’s. “In sommige landen kunnen kinderen niet kiezen, ze zijn nodig voor het inkomen voor het gezin. En wat doe je dan?”, komt Nilessen met een voorbeeld. “Soms is werken als je veertien bent wettelijk toegestaan. Je kunt als bedrijf dan vragen of dit wel zo verstandig is en hoe de kinderen worden begeleid. Je kunt meer doen dan alleen maar sturen op wetgeving.”

Het is niet zwart-wit, vult De Waard aan. Hij waarschuwt voor het wijzende vingertje waar Nederlanders goed in zijn. “Je moet inlevingsvermogen tonen en samen de dialoog aangaan.” Maar dat wil niet zeggen dat de zoetwarenonderneming niet zal optreden wanneer iets niet klopt. Als een leverancier bijvoorbeeld producten betrekt uit een land waar de naleving van de mensenrechten twijfelachtig is, dan gaat Perfetti Van Melle daar vragen over stellen. Ook voert het bedrijf audits uit bij zijn belangrijkste partners, maar om dit bij alle (honderden) leveranciers te doen is ondoenlijk. Uit een eerste evaluatie van reacties van leveranciers blijkt dat er geen extreme gevallen tussen zitten. “Als er wel een alarmbel zou gaan rinkelen dan moeten we misschien maar niet doorgaan met een leverancier. Anders hebben we een probleem met Lloyd’s”, kijkt De Waard naar Nillesen.

Preferred suppliers
SA8000 wordt een selectiecriterium voor partijen die zaken willen doen met Perfetti Van Melle. Ze komen dan te boek te staan als ‘preferred supplier’. De controle van SA8000 door LRQA maakt de fabrikant geloofwaardiger. Ook kan het certificaat net de doorslag geven bij de retail. Trots is Perfetti Van Melle dat het de eerste voedingsmiddelenfabrikant is met SA8000, dat met name in de textielindustrie wordt toegepast. In tegenstelling tot de fabrieken in Italië die vooral voor de lokale markt produceren, exporteert Perfetti Van Melle Benelux over de hele wereld. Vandaar ook dat noodzaak tot SA8000 groter was: laten zien aan internationale klanten dat je goed bezig bent. De grootste uitdaging ligt buiten de landsgrenzen: de internationale keten beheersen en begrijpen en kijken of alles goed geregeld is. “De ultieme vraag is aan de leverancier: certificeer je ook voor SA8000”, aldus De Waard.

Voedselveiligheid en -kwaliteit kregen de laatste jaren veel aandacht in de levensmiddelensector, meent Nillessen van LRQA. “En die blijven belangrijk, maar consumenten, afnemers en overheden vragen ook steeds meer om integriteit en beheersing van aspecten als sociale verantwoordelijkheid en duurzaamheid.” Nillesen verwacht dat deze ontwikkeling zich de komende jaren verder doorzet.

Handje helpen
De Waard helpt af en toe een handje mee in de fabriek en maakt een praatje. Ook een vorm van sociaal-ethisch ondernemen van de directeur. “Ik help soms met inpakken. Daar hebben medewerkers plezier in. Ze laten me de warmste delen van de fabriek vegen. Ze spreken me aan met: “Hallo Kees”. In andere landen, zoals in Italië waar het moederconcern is gevestigd, kan zoiets niet. Dat is een cultureel aspect. Dat bedoel ik met inleven”, legt De Waard uit.

Nog even terug naar de ontvangsthal. Die kreeg ruim vijf jaar geleden een opknapbeurt. Net als alle andere ruimtes in de vestiging in Breda. “Er stond nog een vies grijs bankstel daterend uit 1984 in de ontvangstruimte”, aldus De Waard. Werkneemsters spoedden zich naar Ikea. Ze mochten zelf kiezen. Grijs en wit veranderden in alle kleuren van de regenboog. “Je moet toch het idee hebben dat je in een snoepfabriek bent.”