Eén zieke overleed. Drie van de vier zieken hadden een onderliggende ziekte die hen extra kwetsbaar maakte voor listeriose.

Deze uitbraak leidde tot een recall van diverse varianten gerookte zalm bij Deense supermarktketens, waaronder Dansk Supermarked, Netto en Føtex. De zalm was alleen in Denemarken verkocht, hoewel Dansk Supermarked in vier Europese landen winkels heeft. De zalm was koud gerookt en geproduceerd in Polen.

Aangezien de incubatietijd tot drie weken kan duren, verwachtte het Statens Serum Institut (SSI) meer ziektegevallen in september. SSI werkt samen met Fødevarestyrelsen en de Deense Technische Universiteit.

De uitbraak verscheen ook op de Europese recall-site RASFF. Aldaar staat dat er 240 k.v.e./g L. monocytogenes in de zalm is aangetroffen.

Whole genome sequencing

Het vaststellen van de overeenkomst van het type L. monocytogenes in de patiënten vond plaats via ‘whole genome sequencing’. Zo konden ook eerdere uitbraken door L. monocytogenes worden toegeschreven aan gerookte vis.

Redactionele noot

In Israël vond eind augustus 2017 ook een recall plaats van gerookte zalm besmet met L. monocytogenes. Deze zalm was geproduceerd in Oekraïne. In dezelfde week in augustus was er nog een recall van gerookte zalm, maar dan in Italië. Deze was afkomstig uit Spanje en eveneens besmet met L. monocytogenes. In juli 2017 vond ook in België en Nederland een recall plaats van gerookte zalm.

Voor zover bekend werd er niemand ziek.

Gerookte zalm relatief vaak in recalls

Over de hele wereld worden regelmatig gerookte visproducten uit de verkoop gehaald wegens besmetting met L. monocytogenes. Hoewel uitbraken zelden voorkomen, kunnen de gevolgen ernstig zijn. De mortaliteit bij een infectie met L. monocytogenes ligt tussen de 20 en 30%.

In Denemarken vonden tussen 2013 en 2016 twee uitbraken plaats door met L. monocytogenes besmette gerookte vis. In totaal werden er toen twintig mensen ziek, zeven overleden. Een nog niet geboren kind overleed in week 38 van de zwangerschap door listeriosis.

Van 1 januari 2016 tot heden hebben verschillende landen in Europa in totaal 22 recalls van gerookte vis gemeld op RASFF wegens L. monocytogenes-besmetting.

In februari 2016 werd in Nederland en België gerookte zalm uit de verkoop gehaald in verband met besmetting met L. monocytogenes. In mei 2016 werd Noorse gerookte zalm teruggeroepen in België en Frankrijk, met 400 k.v.e./g L. monocytogenes.

Het is mogelijk dat er veel recalls zijn van gerookte zalm omdat bekend is dat dit een risicoproduct is en het dus ook scherp in beeld is bij monitoringprogramma’s.

Veel recalls dus, maar weinig uitbraken, misschien wel door die vele recalls.

Next generation sequencing en whole genome sequencing

‘Next generation sequencing’ (NGS) is een term die wordt gebruikt voor de technologie om snel de volledige genetische code van een organisme in kaart te brengen.
Sequencen van het hele genoom heet ‘whole genome sequencing’ (WGS). Bij WGS is het ook mogelijk alleen een deel van de gesequencete code te analyseren en te vergelijken met andere gesequencete codes.

Bronnen: SSI, Fødevarestyrelsen, RA SFF, Israëlische Ministerie van Volksgezondheid en Science Direct