Een team van boeren, vertegenwoordigers van natuur- en landbouworganisaties en Wageningse wetenschappers, werkte uit hoe een gezond en circulair voedselsysteem er in 2050 uitziet, en welke veranderingen nodig zijn om daar te komen. Het team stond onder leiding van Imke de Boer (Hoogleraar Dierlijke Productiesystemen) en Evelien de Olde (onderzoeker Dierlijke Productiesystemen).

Food System Vision Prize

Met deze visie dingt het team mee in de halve finale van de Food System Vision Prize van de Rockefeller Foundation. De bekendmaking van de tien winnaars van deze mondiale competitie wordt in augustus verwacht. De visie wordt ondersteund door 25 bedrijven en organisaties waaronder Unilever, Lidl, Urgenda, de Dierenbescherming en het Voedingscentrum.

Hoe ziet het voedselsysteem er volgens deze visie uit in 2050?

EU-strategie Farm to Fork moet voedselvoorziening in Europa verduurzamen

Meer plantaardig

In 2050 eten we in Nederland meer plantaardige en minder dierlijke producten. Twee derde van onze eiwitten halen we uit plantaardige bronnen. Landbouwgrond moet namelijk worden gebruikt om voedsel voor de mensen te produceren in plaats van veevoer. De veestapel zal dus afnemen. Landbouwhuisdieren worden uitsluitend gevoerd met bijproducten die anders worden verspild. Koeien grazen op kruidenrijk grasland, vooral in de Uiterwaarden. Dierlijk veevoer dient eerst te worden verhit om pathogenen te doden.

Menselijke uitwerpselen als mest

Menselijke uitwerpselen worden als mest gebruikt. Deze bevatten namelijk fosfor, een voedingsstof voor planten. Daarvoor worden slimme toiletten ontwikkeld, die nuttige stoffen kunnen scheiden. Bovendien gebruiken ze water van de douche of het bad om door te spoelen.

Meerdere gewassen op een perceel

Voor de productie van voedsel telen akkerbouwers meerdere gewassen tegelijk op een perceel. Dat zorgt voor een hogere opbrengst en een beter gebruik van nutriënten. Bovendien gaat het de verspreiding van ziektes tegen. Peulvruchten zijn hierin een belangrijk gewas. Ook technologie wordt ingezet. Drones maken foto’s om te zien wat de grond aan voedingsstoffen nodig heeft en de gewassen worden geoogst door robots.

Landbouw aan zee

Zeeteelt

Langs de kust worden zoutbestendige gewassen verbouwd, zoals zeekool, zeekraal en rode bieten. In de zee wordt zeewier verbouwd en worden mosselen en krabben gehouden. Ook in de steden wordt voedsel verbouwd, bijvoorbeeld op daken. Daarnaast kopen mensen lokale producten voor een eerlijke prijs.

Reclame voor snacks en frisdrank verboden

Voedselverspilling moet met 80 procent worden teruggebracht. Daarom wordt er alleen nog volkorenbrood gegeten, naast andere veranderingen. Reclame voor snacks, frisdranken en andere ‘lege calorieën’ wordt verboden.

Burgers beslissen mee over de voedselproductie

Prosumers

Er wordt democratisch besloten over voedsel. We hebben voedselraden, een langjarig en consistent voedselbeleid en een minister van Voedsel en Gezondheid.

Bovendien kunnen burgers ‘prosumers’ (samenvoeging van producenten en consumenten) worden. Daarvoor nemen ze aandelen in een boerderij. Ze krijgen een deel van de oogst en mogen meebeslissen welke gewassen er verbouwd worden en welke dieren worden gehouden. Aan de andere kant delen ze ook mee in de risico’s, zoals weersomstandigheden en ziektes.

Alle kinderen krijgen voedselonderwijs. Bovendien kunnen ze tijd besteden met familie en vrienden op de boerderij.

Nationaal Maatschappelijk Product

De economie is niet langer leidend, maar dienend, en stuurt ons richting een veilige en eerlijke handelingsruimte voor duurzaam ondernemen. Dit betekent onder andere dat we onze welvaart niet langer meten met het Bruto Binnenlands Product, maar met het Nationaal Maatschappelijk Product, met aandacht voor behoud van natuurlijke hulpbronnen en rechten voor mens en dier.

Lidl verkoopt nog meer klimaatneutrale eieren van Kipster

Inspirerende voorbeelden

“Het klinkt misschien te mooi om waar te zijn, maar inspirerende voorbeelden in ons netwerk laten zien dat het kan”, zegt initiatiefneemster Imke de Boer. “Denk bijvoorbeeld aan het bedrijf Kipster, dat eieren produceert. De kippen van Kipster eten enkel reststromen. Onze inzet is dat dit principe in de gehele veehouderij wordt overgenomen. Of neem een concept als Herenboeren, waarin consumenten samen bepalen wat ze willen eten en hoe hun voedsel wordt geproduceerd. Al het eetbare dat de boerderij voortbrengt, wordt verdeeld onder de leden, zonder tussenkomst van handel of retail. De consument weet precies wat hij of zij eet.”