De inzet van WGS moet verantwoord gebeuren en het wettelijk kader waaronder dit gebeurt, moet absoluut duidelijk zijn, stelt Van der Kruijk. De impact van de techniek is namelijk groot zo blijkt uit de grote recall bij Offerman. Het ziet er namelijk naar uit dat het bedrijf één van de twee gebouwen van zijn fabriek in Aalsmeer definitief gaat sluiten, zo meldde CNV Vakmensen eerder.

Een wettelijk kader, of een kaderwet, is een wet die algemene principes, verantwoordelijkheden en procedures regelt. Het bevat een raamwerk, de (wettelijke) kaders. Zo’n kader schept duidelijkheid voor wetgever, toezichthouder en voedingsmiddelenindustrie over hoe WGS in te zetten.

Ter Beke

“Offerman maakt dan nog deel uit van een grote multinational (Ter Beke, red) maar er zijn bedrijven die zo’n calamiteit nauwelijks overleven. WGS biedt zeker mogelijkheden, maar de vraag is hoe zo’n situatie met listeria op te lossen zonder de impact die het nu heeft (bij Offerman, red)”

Kortom, ontbreekt een duidelijk wettelijk kader dan kan WGS een voedingsmiddelenbedrijf zomaar (financieel) ruïneren en benadelen.

De inschatting van de VNV-secretaris is dat de listeria-uitbraak bij Offerman in Aalsmeer zomaar veel banen kan kosten. Hij las ook de mededeling van vakbond CNV en heeft geen redenen te twijfelen dat één van de twee fabrieksgebouwen in Aalsmeer definitief dichtgaat.

Offerman wil geen commentaar geven. “Er zijn geen nieuwe ontwikkelingen die we kunnen delen. Om die redenen kunnen we niet reageren”, reageert Monique Witteveen, Senior Productmanager bij het vleeswarenbedrijf. Door te benadrukken dat er geen nieuwe ontwikkelingen zijn die Offerman KAN delen, sluit dus niet uit dat er dus wel degelijk wat kan spelen.

WGS

Van der Kruijk geeft nog maar eens aan hoe belangrijk goede spelregels zijn bij de toepassing van WGS. “Wat gebeurt er met bedrijven die te goeder trouw producten introduceren en dan geconfronteerd worden met zieke mensen door listeria? En dat terwijl ze alle mogelijke maatregelen getroffen hebben om listeria te borgen?”

WGS legt het verband tussen de zieken en de besmettingsbron, maar dat zegt niet automatisch dat de persoon ziek is geworden door listeria die in het bedrijf zit. “Het kan ook dat consumenten onveilig (onhygiënisch) hebben gehandeld en dat op die manier het product besmet is geraakt.”

Food Safety Event

Listeria monocytogenes en Whole Genome Sequency (WGS) zijn onderwerpen die op het Food Safety Event uitgebreid behandeld worden. Dit event vindt plaats op 28 november in Amersfoort.

Klik hier voor het volledige programma

Klik hier om direct aan te melden

Listeria-uitgroei

En even voor duidelijkheid stipt de VNV-bestuurder aan: een product mag listeria bevatten. Als die maar niet uitgroeit naar meer dan 100 kve per gram op de uiterste gebruiksdatum van een voedingsmiddel. En dat was toen de NVWA op 31 juli monsters nam bij Offerman niet het geval, bevestigt woordvoerster Paula de Jonge. Dit deed de voedselautoriteit nadat het RIVM melding maakte van ziektegevallen door listeria. Later werden die met hulp van WGS gelinkt aan de fabriek van Offerman in Aalsmeer.

Lees ook:

RIVM en NVWA: listeria in vleeswaren Offerman veroorzaakte mogelijk drie doden

Monsters

“Het nemen van monsters is maar een momentopname. De besmetting kan ook in het verleden zijn gebeurd. Je hebt nooit 100% zekerheid.” Eén product kan binnen uitgroeinorm van 100 kve blijven en een product daarnaast kan deze limiet overschrijden, schetst de NVWA-zegsvrouw het dilemma. Zo’n wettelijk kader moet ook in dit soort zaken duidelijkheid kunnen scheppen, voegt Van der Kruijk toe. Listeria-KTBA

Als de producten van Offerman uit Aalsmeer ten tijde van de monstername op 31 juli aan de wettelijke uigroeinorm van listeria (niet groter dan 100 kve) voldoen, is de grote terugroepactie dan wel proportioneel vraagt Van der Kruijk zich verder hardop af.

Wettelijk kader

Laat er geen misverstand over bestaan de VNV verwacht veel van de verbeterde opsporingstechnieken zoals WGS. Al zal dit natuurlijk wel tot meer recalls en negatieve publiciteit voor bedrijven leiden.

“De toepassing van WGS vraagt dus om een duidelijk kader voor zowel de toezichthouder, wetgever en voedingsmiddelenindustrie. Dit is nodig om duidelijkheid te scheppen rond de toepassing van de techniek en de relatie met het wettelijke kader van bijvoorbeeld de uitgroei van 100 kve listeria tot en met de uiterste houdbaarheidsdatum.”

Van der Kruijk: “We zullen over de toepassing van WGS binnenkort het gesprek aangaan met de beide verantwoordelijke ministeries (VWS en LNV, red) en de NVWA. Daar zal ook over de relatie met het wettelijke kader worden gesproken.”

Listeriaborging

Gaat de vleeswarenindustrie naar aanleiding van de grote listeria-uitbraak bij Offerman in Aalsmeer de listeriaborging nog eens goed onder de loep nemen? Nee, het is nog te vroeg om eventuele lessen hieruit te trekken. De inventarisatie en evaluatie van de uitbraak is namelijk nog volop bezig, weet Van der Kruik.

De VNV ontwikkelde samen met partners eerder dit jaar een speciale handleiding voor de borging van listeria. Die gaat ze vooralsnog niet aanpassen. “Deze is opgesteld op grond van de actuele inzichten rondom een effectieve beheersing van Listeria en enkele jaren praktijkervaring met het aangescherpte handhavingsbeleid van de overheid op dit gebied dat is vastgelegd in infoblad 85.”

Microbiologie

Nog voor de zomer begon de VNV met een “indringende” analyse over de knelpunten en maatregelen als het gaat om het beheersen van microbiologie in de gehele vleesketen. De vleessector kijkt dan onder andere naar:

Maatregelen om de hygiëne in het slachtproces zo nodig nog verder te verbeteren;
De mogelijkheid en effectiviteit van decontaminatie en welke middelen daartoe geschikt zijn;
Een negative release van grondstoffen die verwerkt worden in kant-en-klarevleesproducten.

Bekijk de Handleiding beheersing Listeria Monocytogenes in de voedingsmiddelenindustrie die de VNV samen met de FNLI, CBL, AKSV en het COV nog voor de zomer publiceerde.

NVWA

De NVWA besprak het aangescherpte listeriabeleid uitgebreid met de vleeswarenindustrie. Dit leidde tot wederzijds respect tussen de twee partijen die hier vanuit hun eigen verantwoordelijk mee om moeten gaan, aldus Van der Kruijk. Dat ze hun eigen verantwoordelijkheid nemen, blijkt uit de verschillende versies van de sectorhandleiding en het infoblad 85, geeft de VNV-secretaris aan.