Schuttelaar & Partners deed onderzoek naar de prikkels voor voedingsmiddelenbedrijven om hun producten te verbeteren. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderzoek toont 39 prikkels die zowel remmend als stimulerend kunnen werken voor productontwikkeling en – herformulering.

De onderzoeksresultaten vloeien voort uit een combinatie van een deskstudie, expert meetings en interviews met wetenschappers, bedrijven en brancheorganisaties. Deze verschillende onderzoeksvormen hebben geleid tot een overzicht van 39 prikkels, die zowel remmend als stimulerend kunnen werken voor productontwikkeling.

Prikkels

Deze prikkels gelden voor de voedingsmiddelenindustrie in binnen- en buitenland. Ze zijn ondersteund met wetenschappelijke literatuur en zijn zonder oordeel en zonder prioritering in een overzicht geplaatst. Onder andere de volgende prikkels komen uit het onderzoek naar voren: Front of Package Logo, voeding- en gezondheidsclaims, goede relatie met de consument, vet- of suikertax, te strenge criteria en R&D capaciteit. Voor de gehele lijst, zie onderaan dit artikel.

Smaak

Uit het onderzoek komt naar voren dat smaak eigenlijk de nummer één prikkel is bij het herformuleren van bestaande voedingsmiddelen of het ontwikkelen van nieuwe voedingsmiddelen. De smaak gaat hand in hand met houdbaarheid en kwaliteit. Daarnaast lijkt een stapsgewijze aanpak van productverbetering beter te werken voor voedingsmiddelenbedrijven.

Tegenwoordig is er een groter wordende vraag naar de reductie van suiker, zout en vet. Daarentegen zijn dit ook ingrediënten die zorgen voor smaak, houdbaarheid en structuur. Dit zorgt volgens het rapport voor een grote uitdaging voor productontwikkeling.

‘Bij verlies van smaak wordt het product niet gelanceerd’

Holistische aanpak

Ook een holistische aanpak is een voorwaarde voor succesvolle productverbetering, blijkt uit het onderzoek. Deze holistische aanpak houdt in dat productontwikkelaars ook naar het eetpatroon en de portiegrootte van de consument kijken.

Op dit moment richten voedingsmiddelenbedrijven zich vooral op de verbetering van één of meerdere nutriënten. Volgens het onderzoek is het echter belangrijk om ook het verkoopvolume en voedingspatroon mee te nemen in de aanpak.

Erkenning

Het onderzoek laat zien dat erkenning een erg belangrijke prikkel is voor productontwikkeling en – verbetering. Prijzen en publiciteit zijn daarbij een middel van erkenning. Daarnaast stimuleert onderscheidend vermogen de herformulering van producten.

De mening van de consument kan volgens het onderzoek zowel een prikkel als een obstakel vormen bij het ontwikkelen en herformuleren van producten. De motivatie van de CEO van een bedrijf stimuleert volgens het onderzoek het gehele bedrijf. Daarbij is reputatie ook een belangrijke drijfveer.

‘Verwachting en wens van de consument is voor ons het allerbelangrijkst’

Kleine verbeteringen

Uit het onderzoek komt ook naar voren dat voedingsmiddelenbedrijven moeten streven naar een stapsgewijze aanpak. Te ambitieuze criteria werken volgens het onderzoek remmend. Incrementele verbetering geeft bedrijven de mogelijkheid om mee te komen in de herformulering en verbetering. Bedrijven willen daarbij de mogelijkheid om ook over kleine verbeteringen te communiceren.

Europese afstemming

Europese afstemming is volgens het onderzoek erg belangrijk voor internationale handel. Hierbij moeten vooral de communicatie en marketing Europees afgestemd worden. Volgens het onderzoek moet er één lijn getrokken worden, wat gezond is in Nederland moet ook gezond zijn in het buitenland. Een voorbeeld van belangrijke Europese afstemming is de keuze voor een voedselkeuzelogo.

‘Logo’s helpen ons met leveranciers in gesprek te gaan over verbeteringen’

Onderscheidend vermogen

Het onderzoek laat zien dat voedselkeuzelogo’s een effectieve stimulans zijn voor voedingsmiddelenbedrijven om hun producten te verbeteren. Ook voedingsclaims zijn daarbij een grote prikkel. Echter daarbij vormen Europese regels een belemmering. Aangaande communicatie is er veel belemmerende regelgeving volgens het onderzoek. Ten slotte zijn er wisselende meningen over de effectiviteit van schapkaarten.

Perceptie consument

Uit het onderzoek blijkt dat de perceptie van de consument erg belangrijk is, maar ook tegelijkertijd stimulerend en remmend kan werken voor productontwikkeling en -verbetering. De vraag van consumenten naar gezonde producten en de aandacht voor voeding in de media werken stimuleren. Daarentegen zorgt de vraag naar minder suiker en zout, het ongezonde imago van E-nummers en de negatieve perceptie van alternatieve ingrediënten voor een remmend effect.

Tekort aan productontwikkelaars

Nederlandse voedingsmiddelenbedrijven zijn volgens het onderzoek erg innovatief. Veel innovatie bij voedingsmiddelenbedrijven is gericht op kostenefficiency. De capaciteit van de R&D afdeling is daarbij erg van invloed op herformulering. Volgens het onderzoek is er op dit moment bij voedingsmiddelenbedrijven een tekort aan productontwikkelaars.

Volledige lijst prikkels

Expertise rapporten en wetenschappelijk onderzoek
TKI-PPS
MIT-haalbaarheid
MIT-kennisvouchers
MIT-R&D samenwerking
Double blind smaaktesten
Negatieve emoties rondom vervangende ingrediënten
Verlies van smaak, houdbaarheid en kwaliteit
Front of Package Logo
Schap voor innovatieve producten
Schapkaarten
Voedings- en gezondheid claims
Shaming
Naming
Erkenning
Goede relatie met de consument
Publiciteit
Small Business Innovation Research (SBIR)
Publieke aanbestedingsregels
Richtlijnen voeding
Gezondheids-app
Campagnes
Vet- of suikertax, BTW
Subsidie
Zorgpremie
Afnamegarantie / Lange termijn contract
Convenanten
Richtlijnen binnen de sector
Level Playing Fields
Wettelijke normen
Koploperloket
Veranderende regels
Complexe regelgeving
Te strenge criteria
R&D capaciteit
CEO-lijn
Kennis absorberend vermogen
Aansturing hoofdkantoor
Prijs en verkrijgbaarheid alternatieve ingrediënten