Dit blijkt uit onderzoek van TNO.

Milieu-impact

Overal is informatie te vinden over de ‘plastic soep’ in de oceanen. Volgens TNO is er echter ook veel plastic afval in rivieren, wat daar blijft steken zonder dat het in de oceaan terecht komt. Zij deden onderzoek naar plastic afval en de levenscyclus van deze producten.

“Wij doen levenscyclusanalyses; we onderzoeken wat de milieu-impact van producten is. Voor plastics zijn er nog veel onzekerheden. Dit biedt mogelijkheden om analyses te verbeteren,” zegt Anna Schwarz, junior scientist circulaire economie bij TNO.

“Het in kaart brengen waar plastic afval heen gaat, is een van die onzekerheden. We hebben gekeken hoe verschillende type plastics zich verspreiden over riviercompartimenten, zoals oevers, stranden en de rivierbodem,” gaat Schwarz verder.

Effectief beleid

Vervolgens hebben we studies naar plastic afval in verschillende aquatische ecosystemen naast elkaar gelegd om zo een globaal beeld te krijgen van plastictransport en -accumulatie in water. En ook om een idee te krijgen wat van belang is voor effectief beleid op plastic verminderen en het opruimen,” stelt Schwarz.

‘Plastic soep’

Het onderzoek van TNO toont aan dat de meeste plastics uit de rivieren niet naar zee stromen maar in rivieren en op oevers achterblijven. Slechts 1% van het plastic afval komt in de oceaan terecht. Volgens hen is het probleem dus groter dan enkel de ‘plastic soep’ in de oceaan.

Gerard van der Laan, programmamanager en senior scientist circulaire plastics bij TNO: “Deze 1% staat haaks op wat je online leest, dat 80% van plastic afval in de oceaan van rivieren zou komen. We betwijfelen die getallen dan ook.”

Visserij

Het onderzoek van TNO laat zien dat de meeste verpakkingsplastics en plastic van consumentenproducten drijvend in rivieren wordt teruggevonden. Het plastic in zee is voornamelijk plastic afkomstig van de visserij en visteelt, zeggen de onderzoekers.

Schwarz: “We concentreren ons nu wellicht teveel op plastic in zee terwijl we ons ook zouden moeten focussen op het opruimen van plastics in de rivieren én voorkomen dat het daar terechtkomt. Daarnaast zou het goed zijn om te voorkomen dat plastic van de visserij en visteelt in de zee terechtkomt.”

Rivieren

Polymeren zijn de bouwstenen van plastic. Deze worden het meeste teruggevonden op rivier- en oceaanbodems. “Uit onze studie leiden we af dat alleen dikkere en grotere plastics gemaakt van polymeren met een lage dichtheid (die dus blijven drijven) daadwerkelijk over grote afstanden vervoerd worden, zoals van rivieren naar zee,” vertelt Schwarz.

“Het overgrote deel van plastics wordt vastgehouden op oevers, stranden en in sedimenten van rivieren. Want folies en zware plastic flessen waaien grotendeels op de kant.”

Ophaalsysteem

Volgens TNO heeft Nederland een goed ophaalsysteem en komt slechts 2% van het plastic afval in het milieu terecht. Toch zijn er nog verbeteringen toe te passen in Nederland. We verbranden nu veel plastic, maar volgens TNO is het beter plastic te verminderen, recyclen of te hergebruiken.

Chemisch recyclen

Met het onderzoek wil de onderzoeksorganisatie de overgang naar circulaire plastics versnellen. De circulaire plastics zorgen voor minder afval, minder CO₂-uitstoot en minder gebruik van fossiele grondstoffen.

TNO werkt aan het ontwikkelen van chemisch recyclen van plastic. Bij chemisch recyclen wordt plastic afval gezuiverd en chemisch gescheiden. Daardoor blijven er nieuwe en zuivere chemische bouwstenen over. Daarvan kunnen nieuwe plastics gemaakt worden.

Onterecht negatief imago

Volgens Schwarz en Van der Laan is het negatieve imago van plastic niet helemaal terecht. “Plastic is een mooi en waardevol materiaal, dat vaak veel duurzamer is dan andere materialen zoals karton, glas, bamboe of hout. Mits het goed gerecycled wordt. Wereldwijs zou plastic waarde moeten krijgen door goed beleid.”

“Dat er iets moet gebeuren om te voorkomen dat plastics in het milieu komen is helder. Het is zaak om te zorgen dat de overgang naar circulaire plastics gaat versnellen. En daar willen we als TNO graag bij helpen,” aldus Schwarz en Van der Laan.