Bij een van de lijnen in de highcare hal voor sandwiches buigen zes productiemedewerkers zich over een dieptrekmachine. Er wordt druk overlegd. “De folierol moet helemaal worden aangedrukt tot ie niet verder kan. Dan vastzetten met die schroef en niet een paar vingers ertussen laten,” zegt operator Nizar Taha.

De groep knikt. Ineens dringt het besef door dat ze samen iets aan het vastlopen van deze dieptrekker kunnen doen. Simpelweg door het maken van goede afspraken over de instellingen. Deze middag willen ze daarom de complete verpakkingsprocedure in foto’s en tekst hebben vastgelegd. Dit moet de standaard worden om meer rendement uit de productie te halen.

Verbeterslag
Wat de Johma-medewerkers laten zien is een staaltje van World Class Manufacturing (WCM) in de praktijk. WCM is een managementinstrument om de productie continu te verbeteren. Vaak blijft resultaat echter uit of achter bij de verwachtingen. Als productiemedewerkers de WCM-theorie niet omarmen, verandert er namelijk niets. Bij de sandwichproductie van Johma in Losser is WCM daarom over een andere boeg gegooid. Door theorie en praktijk te koppelen is het gaan leven op de fabrieksvloer. Daarmee zijn zichtbare rendementsverbeteringen behaald.

Komende augustus is het anderhalf jaar durende opleidingstraject afgerond, maar nu al zijn er zichtbare rendementsverbeteringen. In de productiehal hangt een groot magneetbord met A4-vellen. De meeste lijnen staan op groen. Menige unit staat op +10 minuten. Een teken dat de productiedoelstellingen gehaald en overschreden worden. “Processen zijn geoptimaliseerd”, constateert Rob Baars, Factory Manager Sandwiches. “Dat is ook een van de hoofddoelstellingen van deze opleiding. Met kennis van het proces willen we het proces verbeteren.”

Ook zijn de werkplekken netter ingericht, zodat medewerkers alle benodigdheden eerder bevinden. Machines die even niet nodig zijn, staan in een speciale hoek geparkeerd. Elke ploeg ruimt voor de volgende ploeg zijn afval netjes op. Ook staan machines beter afgesteld. Tot voor kort had de folie niet de juiste hellingshoek ten opzichte van de tray. Dit ging ten koste van de output. Instellingen werden gedaan op gevoel. Nu zijn vaste standaarden bepalend en loopt het verpakkingsproces soepeler.

5S
Alle productie- en kantoormedewerkers bij Uniq volgen de opleiding. Hierbij combineren ze bedrijfsinformatie met WCM-technieken. Doel is WCM te borgen op de werkvloer, zodat dit een tweede natuur wordt. Wekelijks krijgen cursisten een uur theorie over WCM. Kennis die ze vervolgens op de werkvloer gaan toepassen. De cursus is niet vrijblijvend. Via toetsen met praktijkgerichte vragen worden deelnemers gestimuleerd om WCM in hun dagelijks werk te integreren. Dit kan betrekking hebben op het 5S-programma (Scheiden, Schikken, Schoonmaken, Standaardiseren en Systematiseren) dat onderdeel is van WCM.

Praktijkcertificaat
Cursisten kunnen dan bijvoorbeeld inventariseren of hun werkplek netjes is ingericht en verbetervoorstellen doen. Zo gaan ze actief met WCM aan de slag. Theorie zakt niet weg, maar wordt onderdeel van de dagelijkse routine. Aan het eind van de rit ontvangen cursisten een officieel landelijk erkend praktijkcertificaat.

Voor dit project heeft Uniq René van Amersfoort van vABC (www.vabc.nl) ingeschakeld, gespecialiseerd in advisering en ondersteuning van productie en onderhoudsmanagement in de procesindustrie. vABC treedt op als samenwerkingspartner binnen het WCM praktijk- en opleidingsconcept van Van Lente & De Vos dat de theorielessen verzorgt. Van Amersfoort geeft met zijn bedrijf vorm aan de uitvoering en implementatie.

Hij richt zich vooral op de praktijkbegeleiders binnen Johma die het geleerde vertalen naar de werkvloer. Het gaat om tien medewerkers die verantwoordelijk zijn gemaakt voor de borging van WCM binnen teams van acht à tien mensen. Nu het project zijn laatste half jaar is ingegaan, zijn twee afstudeerders van het Van Hall-college in Leeuwarden aangetrokken om het project continu te begeleiden.

Laagste instapniveau
Rob Baars zit zelf ook in het opleidingstraject. “Iedereen doet mee, van inpakmedewerker zonder opleiding tot fabrieksmanagers.” Zo wordt WCM breed gedragen binnen de organisatie. De ene week is er een uur theorie, de andere week praktijk. Het moet ook te combineren zijn met het proces.”
Eerder bij een kennismaking met UQ Excellence, het eigen WCM-productiesysteem van Uniq, werd te hoog ingestoken. De cursus was te theoretisch en productiemedewerkers konden er niet praktisch handen en voeten aan geven.

“We hebben daarom nu gekozen voor het laagste instapniveau. Voorop stond dat (bijna) iedereen de opleiding moest kunnen volgen. Dus was niet het middenkader ons uitgangspunt, maar de mensen op de werkvloer. WCM wordt nu wél gedragen door de medewerkers.”

Filmpje!
Medewerkers worden niet lastig gevallen met grafieken over de performance of rendementsverbeteringen in procenten. “Iedereen knikt tijdens zo’n cursus, tot je ze op de man af vraagt wat een procent is. Dan wordt het stil”, glimlacht Van Amersfoort. Het moet dus écht heel praktisch. Letterlijk de handen uit de mouwen. “We willen naar competentiegerichte werkplekken per lijn. Dat doe je bijvoorbeeld door met de mensen, operators en een monteur een dag te besteden aan de lijn waar ze elke dag mee werken. Hoe moet je de lijn opstarten, stoppen, ombouwen? Wat kun je leren van storingen? Hoe maak je schoon? Wat moet je doen als er een lampje gaat branden? Welk onderhoud is nodig?”

Een laagdrempelige manier om dit te doen is het maken van een filmpje. “We bekijken en wijzigen het ter plaatse. Zo leg je het fingerspitzengefühl vast.” De medewerkers schrijven zelf de tekst, ondersteund met foto’s en pijlen. “Je kunt iemand een instructie geven op papier. Eerst een dikke map, dan een dunne, maar nog steeds doet hij het op zijn eigen manier.” Deze aanpak werkt wel, weet Baars: “Dit voorkomt dat iedereen het op zijn eigen manier gaat doen. Inmiddels is er voor elke lijn een specifieke ombouwfilm gemaakt voor de productwissel. Eén standaardwerkwijze voor bijvoorbeeld de overstap van baguette naar bol of naar andere posities in broodbeleg.”

Onbetaalbaar
Door gebruik te maken van de WVA-regeling (Wet vermindering afdracht loonbelasting) worden de opleidingskosten van deze erkende opleiding voor WCM-operators gedekt. Wel moeten cursisten enkele uren in de week vrijgemaakt worden. Baars: “Vorig jaar was het hectisch en soms moeilijk om mensen uit het proces te halen. Dat gaat nu beter. Sinds eind 2008 zijn we erin geslaagd om de nieuwe doelstellingen te halen. Uit die verbeteringen moeten de opleidingsuren worden terugverdiend.”

Zelfvertrouwen
Onbetaalbaar is het zelfvertrouwen dat medewerkers krijgen door deze opleiding. Baars besluit: “De meeste mensen op de werkvloer hadden niet het gevoel dat ze iets aan lijnverbetering konden doen. Nu blijkt dat een team door een betere werkplekorganisatie 50% van de probleempunten zelf kan aandragen.”