Technologie
Thema: Techniek & Analyse

Maurice de Jong en Hans Damman

GMF-Gouda uitgegroeid tot leverancier van procesoplossingen
‘Je kunt je niet meer alleen met ijzer bezighouden’

In de loop van zijn bijna honderdjarige bestaan is de Goudsche Machinefabriek, kortweg GMF-Gouda, meegegroeid met de veranderende wensen van afnemers. Dat betekent een ontwikkeling van pure machinebouwer tot leverancier van complete procesoplossingen.

GMF is producent van gespecialiseerde machines voor de chemische en voedingsmiddelenindustrie. Het bedrijf was de enige machinebouwer die drie jaar geleden exposeerde op een Russische voedingsmiddelenbeurs in Moskou. Een bewuste keuze om niet op een machinebeurs maar tussen de klanten te exposeren. Het gaat er volgens commercieel directeur Mac Wirodihardjo om “hoe je de markt, je klanten, bereikt en te weten wat er leeft.” GMF-Gouda houdt zich allang niet meer bezig met alleen het bouwen van machines. Het omslagpunt bereikte het van oorsprong Goudse bedrijf, dat sinds 1991 gevestigd is in Waddinxveen, ruim veertig jaar geleden. Toen startte langzaam de transformatie naar een concern dat totaaloplossingen biedt. De laatste zes jaar ligt de nadruk steeds meer op het leveren van procesmatige oplossingen. “Je kunt je niet meer alleen met ijzer bezighouden”, zegt Wirodihardjo. Een oplossing vinden voor de wens van de klant is het belangrijkste doel. Een onderwerp dat momenteel erg leeft onder de klanten is duurzaamheid en dan met name energieterugwinning. Veel energie gaat tijdens de droogprocessen immers verloren als restwarmte. Hygiëne is ook een belangrijke speerpunt van veel klanten. Daar speel je dan op in.”

Minder werkvloer
‘Processing solutions’, staat op het visitekaartje van de commercieel directeur. De core-business is weliswaar nog steeds de productie van machines, maar andere activiteiten als advisering op procesgebied, revisie en uitgebreide service nemen sterk in belang toe. Dit blijkt alleen al uit het feit dat nog maar de helft van de 180 werknemers op de werkvloer staat. “Er vindt een verschuiving plaats van direct, dus de werkvloer, naar indirect, zoals procesvoorbereiding of verkoop of ontwerpen”, zegt Wirodihardjo. “We worden een engineering gedreven organisatie.” Dit betekent dat er meer van ons personeel wordt gevraagd. GMF-Gouda neemt daarom steeds vaker hoog opgeleide, jonge mensen in dienst zoals voor de afdeling process
engineering. “Maar vanzelfsprekend is er ook nog steeds behoefte aan bijvoorbeeld plaatwerkers en montagemedewerkers.”
GMF-Gouda heeft tien technologen in dienst. Zij hebben een belangrijke adviserende rol wanneer klanten als Nestlé of Heinz hun producten willen testen. Ruim veertig jaar geleden werd voor dit doeleinde een proeffabriek gebouwd. Daar staan alle machines van GMF-Gouda als schaalmodel. Op deze machines kunnen snel en met kleine hoeveelheden producttesten worden gedaan. Wanneer uitgebreidere testen nodig zijn, bijvoorbeeld het produceren van batches om een nieuw voedingsmiddel in de markt te testen, kan dat in de pilotfabriek van het NIZO in Ede waar sinds twee jaar een complete walsdrooginstallatie van GMF-Gouda staat.

Onderhoud en service
Bedrijven besteden service en periodiek onderhoud de laatste jaren steeds meer uit, alleen routineklussen doet men nog zelf. “Klanten houden zich meer en meer alleen met kerntaken bezig, leveranciers krijgen het onderhoud en de planning”, zegt Wirodihardjo. De afdeling Service wordt daarom steeds belangrijker voor GMF-Gouda, ook al omdat walsdrogers gemiddeld wel dertig tot veertig jaar meegaan, zo bevestigt hij. Tien jaar geleden maakte onderhoud (reviseren en upgraden) en service nog maar 10% uit van de omzet, nu is dat gegroeid tot ruim 30%. “Revisie en upgrade is een aparte business geworden”, stelt de commercieel directeur.
GMF-Gouda exporteert 95% van de machines naar tachtig landen. Ruim vierduizend GMF-Gouda installaties staan in fabrieken wereldwijd. Die moeten, afhankelijk van het type en gebruik, gemiddeld na zo’n tien jaar worden gereviseerd. “Wij brengen ze dan weer terug op het oorspronkelijke niveau. De capaciteit kan hierdoor met 20 tot 30 procent toenemen”, aldus Wirodihardjo.
Voor GMF-Gouda gaat geen onderhoudsklus te ver. Zo kwam er vorig jaar een klant met een machine daterend uit het jaar 1916, die opgeknapt moest worden. Volgens Wirodihardjo kan de onderneming een dergelijke klus ‘handlen’, omdat zij beschikt over een database met daarin de ontwerptekeningen van alle oude machines en de daarvoor gebruikte onderdelen.
“Gereviseerde machines worden wereldwijd afgezet, ook in West-Europa, bijvoorbeeld als een fabrikant met een nieuw product op de markt wil komen en de investering laag wil houden.”

Opkomende markten
Om een goed beeld te hebben en houden van de buitenlandse (opkomende) markten, heeft GMF-Gouda eigen kantoren in Indonesië, China, Singapore, Frankrijk, Duitsland en twee in Amerika. Daarnaast heeft de onderneming nog een groot netwerk buitenlandse agenten.
Behalve bij de verkoop van de machines wordt dit netwerk ook ingezet voor het kopen van machineonderdelen. Ongeveer de helft van alle gebruikte componenten en onderdelen wordt geïmporteerd. Volgens de commercieel directeur zijn de prijs en kwaliteit van Europese leveranciers niet altijd betrouwbaar. Hij is meer te spreken over materialen uit Aziatische landen. “Deze zijn van hogere kwaliteit, worden volgens afspraak geleverd en zijn 30 tot 40% goedkoper”, meent Wirodihardjo. Toch is hij niet bang voor concurrentie uit deze landen. “Ze beschikken (nog) niet over de kennis om vergelijkbare machines te bouwen en de juiste materialen te kiezen”, zegt Wirodihardjo.

Krappe arbeidsmarkt
GMF-Gouda bestaat in februari 2009 een eeuw en hoopt dan het predicaat ‘koninklijk’ te ontvangen. Toch is er nu al reden voor een klein feestje. Het gaat namelijk goed met het bedrijf. Afgelopen jaar behaalde de onderneming een omzet van ruim €27 miljoen, dit jaar verwacht Wirodihardjo een omzet die de €30 miljoen overschrijdt. Ervan uitgaande dat de internationale levensmiddelenindustrie momenteel zo’n 10 tot 15% per jaar groeit, ziet hij, zeker in de opkomende markten, nog volop ruimte voor groei. “In Rusland hebben we de afgelopen jaren flink verkocht. We waren betrokken bij het opzetten van vier fabrieken voor droge kindervoeding.”
Toch is er ook enige reden tot zorg. De krappe arbeidsmarkt kan toekomstige groei van GMF-Gouda afremmen. Na ruim anderhalf jaar zoeken vond het bedrijf een Indiase procesengineer. Tevens werkt er een verkoper uit Wit-Rusland. Ook in de fabriek, op de werkvloer, zullen de komende jaren veel nieuwe mensen nodig zijn. Op de vraag hoelang hij al bij GMF-Gouda werkt, geeft een boomlange en breedgeschouderde medewerker een veelzeggend antwoord. “Ik werk hier nog maar kort.” Hij grijnst even en vervolgt: “Ongeveer 32 jaar. Mijn collega hier al 38 jaar en, naar opzij wijzend, die daar al 42 jaar.” De jongeren in de fabriek zijn op één hand te tellen. Zie daar de uitdaging voor de komende jaren waar GMF-Gouda, maar in feite de hele sector, voor staat.