Wetgeving

Heereluurt Heeres
Mr. ing. H.L. Heeres, Bureau Levensmiddelen Recht, TNO Kwaliteit van Leven, 030-6944607, heereluurt.heeres@tno.nl

Nieuwe regels voor biologische producten

Consumenten moeten biologische voedingsmiddelen beter met elkaar kunnen vergelijken. Voor de productie en etikettering van deze producten is daarom recentelijk een nieuwe verordening in werking getreden. Uiterlijk 1 januari 2009 moeten etiketten aan de nieuwe wetgeving voldoen.

Met de nieuwe verordening, (EG) Nr. 834/2007, wil de Europese Commissie onder meer een eerlijke concurrentie tussen producenten van biologische voedingsmiddelen bevorderen en het vertrouwen van de consument in als biologisch aangeduide producten verhogen. Deze onderwerpen zijn momenteel geregeld in Verordening (EEG) nr. 2092/91. In de nieuwe verordening zijn de normen voor biologische producten aangescherpt en verder geharmoniseerd. Ook is de regelgeving minder gedetailleerd geworden en de samenhang met andere wetgeving verbeterd. De verordening kent veel onderwerpen. De belangrijkste volgen hieronder.

Definities
De verordening verwijst voor definities van onder andere ‘etikettering’, ‘GGO’s’ en ‘levensmiddel’ naar andere regelgeving. Maar geeft ook zelf definities. Zoals ‘biologisch’: afkomstig van of verband houdend met biologische productie. Een zeer specifieke definitie is die van een ‘marktdeelnemer’. ‘Een natuurlijke of rechtspersoon die verantwoordelijk is voor de naleving van de voorschriften van deze verordening in het biologisch bedrijf dat hij beheert.’ Dat betekent in de praktijk dat alle schakels in de keten – van ‘grond tot mond’ – marktdeelnemers zijn waarvoor de verordening regels geeft.
De definitie van ‘genetisch gemodificeerd organisme (GGO)’ is overgenomen uit Richtlijn 2001/18/EG. Voor de aanduiding ‘met GGO’s geproduceerd’ geeft de verordening zelf een definitie: ‘geheel of gedeeltelijk afgeleid van GGO’s, maar geen GGO’s bevattend en niet uit GGO’s bestaand’. De aanduiding ‘door GGO’s geproduceerd’ is gedefinieerd als: ‘afgeleid door gebruik te maken van een GGO als laatste levend organisme in het productieproces, maar geen GGO’s bevattend, niet uit GGO’s bestaand, noch met GGO’s geproduceerd’. Het vermelden van een groot aantal definities maakt het duidelijk waar de verordening op van toepassing is.

Algemene beginselen
De biologische productie is gebaseerd op een aantal beginselen. Zo moeten ontwerp en beheer van biologische processen gebaseerd zijn op ecologische systemen die gebruikmaken van systeeminterne natuurlijke hulpbronnen. Verder moet de toepassing van externe, niet-biologische productiemiddelen worden beperkt. Het gebruik van door chemische synthese verkregen productiemiddelen, zoals gewasbeschermingsmiddelen, moet strikt worden beperkt. Dergelijke middelen zijn alleen toegestaan als biologische alternatieven ontbreken of als deze alternatieven onaanvaardbare gevolgen hebben voor het milieu.

Specifieke beginselen
De verordening geeft algemene en specifieke beginselen voor de productie van bewerkte biologische levensmiddelen. Hiervoor moeten ingrediënten van de biologische landbouw worden gebruikt tenzij een ingrediënt niet in biologische vorm in de handel verkrijgbaar is. Het gebruik van levensmiddelenadditieven moet eveneens worden beperkt. Dit geldt ook voor niet-biologische ingrediënten met een hoofdzakelijk technologische en sensorische functie, en voor micronutriënten en technische hulpstoffen. Verder mogen stoffen en verwerkingsmethoden niet misleidend zijn doordat ze de ware aard van het product verdoezelen. Ook over de verwerking van levensmiddelen geeft de verordening beginselen. Zo moet de bereiding van verwerkte biologische levensmiddelen in tijd of ruimte gescheiden zijn van niet-biologische levensmiddelen.

Verbod GGO’s
De verordening verbiedt het gebruik van GGO’s en met of door GGO’s gemaakte producten bij de biologische productie van voedingsmiddelen, diervoeders, technische hulpstoffen, gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen, bodemverbeteraars, zaden, vegetatief teeltmateriaal, micro-organismes of dieren. Marktdeelnemers mogen voor het verboden gebruik van deze stoffen vertrouwen op de etikettering ervan of enig ander begeleidend document dat wettelijk is voorgeschreven.