Een en al beweging en activiteit, dat karakteriseerde het Nationaal Innovatie Event op 7 december in De Fabrique in Maarssen. Het innovatieplatform had de locatie zorgvuldig gekozen. De voormalige mengvoederfabriek, waar vroeger olie uit noten en zaden werd geperst en het restafval tot mengvoeder werd vermalen, heeft een nieuwe bestemming gekregen als kartbaan en evenementengebouw.

De lezingen en workshops van het Innovatie Event vonden plaats in zalen met namen als Meelzolder, Perserij en Jutekelder. De aanwezigheid van kennisinstellingen, samenwerkingsverbanden en bedrijven uit verschillende sectoren bood inspiratie aan de ruim 2000 deelnemers. Minister-president Jan-Peter Balkenende, tevens voorzitter van het Innovatieplatform, gaf het belang aan van het Innovatie Event: “Versterking van het innovatief vermogen kan alleen als je het samen doet.”

In de toekomst ziet Balkenende een combinatie van ‘high tech’ en ‘high touch’: de globaliserende samenleving vol technologie gaat hand in hand met de ‘zorg voor de buurman’. Hij verwacht ingrijpende veranderingen in de economie vanwege de noodzaak tot duurzame productie en de aandacht voor sociale innovatie. Food & Flowers is een van de sleutelgebieden waarin het Innovatieplatform extra wil investeren om innovatie te versnellen.

Drinkgroenten
Een voorbeeld van samenwerking in het sleutelgebied Flowers & Food is de Task Force Beschikbaarheid Groenten en Fruit. Hierin werken AGF Promotie Nederland, Plantum (waaronder Rijk Zwaan) en het Productschap Tuinbouw samen aan concrete projecten om de consumptie van groente en fruit te verhogen. Met het nuttigen van een slok drinkgroenten, aangeboden door een dame beschilderd met bodypaint in fruitige kleuren, gaf Balkenende het startschot voor de Taskforce.

Naast drinkgroenten zijn schoolfruit, sportfruit, werkfruit en vendingmachines met ‘coolfruit’ manieren om vraag en aanbod van groente en fruit beter op elkaar af te stemmen. Nieuwe producten, bijvoorbeeld verse gemaksvoeding, moeten de consumptie van groente en fruit verhogen. Op dit moment bedraagt die consumptie nog geen 50% van de aanbevolen hoeveelheid. Veel wordt ook verwacht van minigroenten zoals komkommer en tomaat. Qua formaat zijn ze geschikt als snack en met hun aantrekkelijke kleur en uiterlijk verleidelijk genoeg als gezonde tussendoortjes.

Innovatiemotor
De Food & Nutrition Delta, een samenwerkingsverband van meer dan 90 partijen op het gebied van voedingsinnovatie, presenteerde op het Event haar toekomstvisie. “Samenwerking in de hele onderzoeksketen staat centraal, met als doel zo een ‘innovatiemotor’ te genereren”, zo verwoordde Tjerk Gorter, in het dagelijks leven Director Corporate Innovation bij Friesland Foods. Een aantal kennisinstellingen, universiteiten en grote bedrijven werken al enkele jaren samen in Wageningen Centre for Food Sciences (WCFS). In de nabije toekomst ziet Gorter vooral in toegepast onderzoek ook een belangrijke rol weggelegd voor het MKB. Om de ‘innovatiemotor’ te kunnen realiseren, hebben Food & Nutrition Delta en WCFS een businessplan ingediend bij de ministeries van EZ en LNV. Behalve aan samenwerking wordt daarin ook expliciet aandacht besteed aan het overdragen van kennis.

Pre- en probiotica, voedselveiligheid en ‘food for mood’ zijn enkele van de onderzoeksgebieden voor de toekomst. Een prominente plaats is ingeruimd voor onderzoek naar gewichtsbeheersing en verzadiging, dat moet leiden tot smakelijke voedingsmiddelen die het verzadigingsgevoel verhogen en honger onderdrukken. “We willen optimale voeding aanbieden van voor de zwangerschap tot aan hoge leeftijd”, aldus Gorter.

Keten
“Samenwerken is nodig om te innoveren, maar het is wel het moeilijkste wat er is”, maakten Henk van Oosten en Ger Vos van het Innovatienetwerk duidelijk. In hun project ‘de kas als energiebron’ hebben ze ervaren dat een revolutionair nieuw idee alleen tot een concreet project kan worden als er “een paar gekken zijn die erin geloven” en er ruimte en tijd is om ideeën te ontwikkelen.

Formele platformen ontaarden snel in praatgroepen, is de ervaring van Van Oosten en Vos: “Mensen zitten vaak vast op hun eigen eiland en zijn moeilijk enthousiast te krijgen voor een revolutionair nieuw idee.” In plaats van stimulans en steun hebben ze desinteresse en tegenwerpingen ontmoet. Hun advies: wel de argumenten van de ‘remmers’ meenemen, daarna doorgaan met de enthousiastelingen.

De overgang van ‘idee ontwikkelen’ naar ‘commerciële haalbaarheid’ heeft het Innovatienetwerk onderschat bij dit project. Van Oosten: “In de beginfase heb je conceptuele denkers nodig, maar dat zijn niet persé de mensen die vervolgens in een commercieel consortium thuishoren. Daarvoor moet je juist commerciële partijen hebben.”

Inmiddels is de haalbaarheid van ‘de kas als energiebron’ aangetoond en wordt hard gewerkt aan een pilot. Van Oosten en Vos zijn het eens: “Innoveren vraagt een lange adem. Je moet echt in een idee geloven om dat vol te houden.”