Al lezend dacht ik: tja, achteraf is het makkelijk praten. Je hoort nooit waar het vuurtje struikelde en doofde. Ik legde het boek half uitgelezen opzij.

Kantelpunt

Afgelopen week moest ik er plots weer aan denken. Ik was uitgenodigd bij Heineken om mijn film te vertonen. Dit voelde als een kantelpunt. Want vier maanden eerder had ik mijzelf in de bestuurskamer van de directeur van Vrumona (Heineken) geforceerd door te dreigen met een deurwaarder. Niet heel chique van mij. Ik wilde een gesprek over statiegeld, volgens mij de manier om drankverpakkingen uit het milieu te houden en hoogwaardige recycling te garanderen. De directeur geloofde echter in een andere aanpak van zwerfafval en was niet overtuigd. En nu stond ik voor het filmscherm in Zoeterwoude, waarop een documentaire verscheen over mijn expeditie van afgelopen zomer. Daarin peddel ik op een board van plastic afval de Rijn af. Van de bron van de Rijn hoog in de Alpen duizend kilometer terug naar zee.

In de film – en in het echt – ga ik op zoek naar de bronnen van plastic afval en roep ik op tot meer producentverantwoordelijkheid. De verpakkende industrie is de figuurlijke bron van al het plastic. Confronterend. Toch ben ik uitgenodigd. Er volgt een openhartige discussie. In duurzaamheid wordt gestuurd op CO2 en energie. Dat zijn processen waar de klant niets van hoeft te merken. Zodra je aan de verpakking komt, wordt het spannend. Dat is de marketing. De klant.

Smeulend besef

Maar het smeult. Er is een langzaam oplaaiend vuur. Ik ruik het in de groeiende golf aan berichtgeving rond plastic afval. China sluit de grenzen. Unilever kondigt aan naar 100 procent recyclebare verpakkingen te gaan. Vorige week zag ik een viralfilmpje van een duiker tussen plastic afval. Steeds vaker haalt plastic de headlines. Natuurlijk, als Plastic Soup Surfer verkeer ik in een bubbel van gelijkgestemden. Mensen als ik, die zich grote zorgen maken over de schadelijkheid van plastic in het milieu – overweldigend door het enorme volume. Een gevolg van het gegeven dat het niet biologisch afbreekt, het brokkelt door uv en verwering af tot kleinere stukjes. Logischerwijs hoopt het zich dus op aan het einde van de waterkringloop, meestal in zeeën en oceanen. Dit smeulende besef lijkt zich steeds meer te verspreiden buiten mijn bubbel. De vonk springt over naar de burger, de medewerker, de bestuurder en de bewindspersonen.

Eén ding is zeker: dit vuur dooft niet meer. Hoe het afloopt weet ik niet. Ik zal het half uitgelezen tipping point er weer eens bijpakken.