Nu maakt één zwaluw nog geen zomer, maar toch. Het adagium van de afgelopen maanden: kosten, kosten en nog eens kosten, kan worden ingeruild voor een ander motto: innoveren, innoveren en nog eens innoveren. En duurzaam, duurzaam, duurzaam.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) of duurzaamheid, de termen worden veelal door elkaar gebruikt, beleeft zijn definitieve doorbraak. De overheid zette het onderwerp prominent op de agenda met de presentatie van de duurzaamheidsnota eerder dit jaar. Met behulp van onder andere producenten zet het kabinet in op verduurzaming van de keten. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, die namens de regering de duurzaamheidskar trekt, riep voor dit doel een speciaal duurzaamheidsplatform in het leven.

Foodpolicy
Een duidelijk signaal van de groeiende rol van duurzaamheid in de voedingsmiddelenindustrie is de oprichting van Foodpolicy.nl, een netwerk voor managers in de foodsector dat tot doel heeft maatschappelijke ontwikkelingen om te zetten in commerciële kansen. Duurzaamheid is een groeimarkt bij uitstek, die schreeuwt om ontwikkeld te worden, zo valt te lezen op de website.

Langzaamaan zien ook de supermarkten in dat ze niet om het onderwerp heen kunnen. Het CBL heeft een heldere duurzaamheidsagenda en supermarkten PLUS en Jumbo zijn koplopers op dit gebied.

Ook Albert Heijn probeert zijn best te doen. Onlangs riep AH’s kwaliteitsmanager Simone Hertzberger in dagblad Trouw dat duurzaamheid afgedwongen zou moeten worden door wetgeving. Niet lang daarna raakte AH samen met Hema, Lidl en Jamin in opspraak. Hun chocoladeletters zouden niet duurzaam zijn, zo bleek uit een rapport van Oxfam Novib. De maatschappelijke organisatie riep via radiospots op geen letters bij de winkels te kopen. De bedrijven wisten niet hoe snel ze naar buiten moesten brengen dat ze zouden overstappen op duurzame chocoladeletters.

Niet-gouvernementele organisaties en consumenten leggen druk op supermarkten om ze te dwingen tot meer verantwoord ondernemen. De retail richt zich vervolgens op de fabrikanten. Perfetti Van Melle bijvoorbeeld (zie pagina 10-12) ging mede onder druk van supermarkten over tot de invoering van SA8000, een certificering voor sociaal-ethisch ondernemen.

Duurzaamheidsbewustzijn
Maatschappelijke ontwikkelingen als het opwarmende klimaat (gletsjers smelten, evenals de permafrost) en de dreigende voedselcrisis, hebben invloed op het duurzaamheidsbewustzijn van bedrijven. De klimaat- en voedselcrisis, om met de woorden van Foodpolicy.nl te spreken, zijn maatschappelijke ontwikkelingen die commerciële kansen bieden.

Onderzoek van universitair docent Karen Maas van de Erasmus School of Economics wijst uit dat de helft van de maatschappelijke initiatieven niet effectief is en puur is bedoeld om het imago op te kalefateren. Maar imagoverbetering en verantwoord ondernemen sluiten elkaar niet uit. Ze gaan goed samen. Een commercieel bedrijf moet immers iets terugkrijgen voor zijn inspanningen om de wereld te verbeteren.