Bijna 400 afgevaardigden uit de wetenschap en het bedrijfsleven kwamen af op deze dag in de Burgers’ Zoo in Arnhem en hoorden hoe het ervoor staat met het subsidieprogramma speciaal bestemd voor het mkb. De Gooijer meldt dat het aantal mkb-bedrijven dat meedoet sterk omhoog is gegaan.

Samenwerken
Deze bedrijven krijgen nu al gezamenlijk de helft van het budget. “Ik ben er vooral trots op dat bedrijven veel meer samenwerken. Dat probeer ik tussen de oren te krijgen.” Dit jaar legt FND de focus op duurzaamheid. “Dat speelt al een poos, maar begint nu pas een selling point te worden.” Na afloop vertelde De Gooijer over de leermomenten van het laatste jaar. “Vooral het spel tussen wetenschap, overheid en bedrijfsleven is een uitdaging. Wetenschappers worden afgerekend op het aantal onderzoekers en artikelen. Een mkb-er heeft soms maar drie maanden onderzoek nodig. En de overheid moet het uitgegeven geld verantwoorden.”

De Gooijer heeft er bijna twee dagtaken aan om dit in goede banen te leiden. Maar met resultaat. “Wat bedrijven heel erg waarderen is dat ze via ons in contact komen met anderen die ze normaliter niet of pas veel later ontmoet zouden hebben.”

Zoutreductie
’s Ochtends konden de deelnemers zich in de Mount Kenia Lodge en de Kilimanjaro Lodge laten bijpraten over de ins en outs van zoutreductie en hart- en vaatziektes en de uitdagingen van gezond ouder worden. In het auditorium waren de functional foods onderwerp van gesprek. “Als mensen hun dagelijkse hoeveelheid zout zouden verlagen naar zes gram per dag, dan zou dat in Nederland 5.000 doden per jaar schelen.”

Deze cijfers kwamen van Marianne Geleijnse van de Wageningen Universiteit. Te veel zout leidt tot een hogere bloeddruk. Een te hoge bloeddruk wordt geassocieerd met beroertes en hart- en vaatziektes. Maar zout verlagen in voedingsmiddelen gaat niet zo makkelijk. “Er is niet 1 magic bullet voor het terugdringen van zout”, zei Jan Hein Hagenbeek, directeur van het bedrijf Symrise Benelux, dat onder andere geur- en smaakstoffen produceert, tijdens zijn lezing. “Er zijn stoffen die een goede vervanger zijn, maar die blijken dan weer te schaars of zijn niet in alle bereidingen toepasbaar. Veelal zijn ze ook te duur, maar de goedkopere varianten halen het vaak niet qua smaak. Kortom, de problemen zijn niet eenvoudig oplosbaar, terwijl de eisen en wensen van de markt en het bedrijfsmanagement niet laag zijn.”

Volgens Hagenbeek zijn er drie smaakstrategieën mogelijk. Ten eerste: het stap voor stap reduceren van zout in producten waardoor de consument eraan gewend raakt. Volgens hem is dit eenvoudig te realiseren, maar levert het maar een beperkte zoutverlaging op. Ten tweede: intelligente reductie, ofwel zoutreductie zonder de smaakvoorkeur van consumenten te veranderen (de hele smaakbeleving wordt in ogenschouw genomen).

Dit vraagt vaak een tailormade solution. En ten derde: zoutsmaakversterking (enhancement), waardoor consumenten een zoute smaakbeleving kennen, niet door zout, maar door een aangepaste receptuur of toevoeging van andere grondstoffen. Het grote voordeel van de laatste twee strategieën is dat deze veel sneller tot significante verlagingen kunnen leiden dan de stap-voor-stap-methode.

Beoordeling claims
“Gezondheidsclaims zijn alleen mogelijk als het nutriëntprofiel van het product voldoet aan de eisen die worden gesteld aan verzadigd vet, natrium en suiker”, zo meldt Alwine Kardinaal, consultant Voeding en Gezondheid bij TNO Kwaliteit van Leven. Zo is voor plantaardige oliën en smeerbare vetten het voorgestelde criterium voor verzadigd vet lager dan 30%. De Europese Commissie maakt binnenkort de eisen aan nutriëntprofielen bekend. De EFSA is verantwoordelijk voor de beoordeling van de gezondheidsclaims. Kardinaal legde uit waarom het zo moeilijk is om de EFSA te overtuigen.

“De organisatie is zeer streng bij de beoordeling van de claims. In het dossier willen ze studies uitgevoerd bij mensen zien. Bovendien willen ze al het uitgevoerde onderzoek zien met de positieve en eventuele negatieve resultaten over de werking van het ingrediënt.” De EFSA heeft nu 37 artikel 14-claims geëvalueerd waarvan 6 een positieve beoordeling kregen. De organisatie moet nog ruim 1.000 claims beoordelen voor eind juli. In januari 2010 moet er een lijst zijn met goedgekeurde claims.

Uit de zaal kwam de vraag of claims patenteerbaar zijn. Wat als mijn bedrijf er veel tijd en geld in steekt om een claim te krijgen, kan een ander daar ook mee vandoor gaan? ‘Ja’ is het antwoord, als dat andere bedrijf hetzelfde product heeft ontwikkeld. Wim Saris, corporate scientist human nutrition bij DSM en dagvoorzitter van deze sessie over functional foods, was duidelijk: “Alleen als een ingrediënt patenteerbaar is, dan is de claim voor de werking van dat ingrediënt voor de indiener beschikbaar.” Op de dag waren verschillende geluiden te horen van bedrijven die de beoordeling van de claims te streng vinden. Emmo Meijer, voorzitter van de stuurgroep FND, verbaasde zich over de reacties op de strikte Europese regelgeving. “We moeten af van claims die de consument misleiden.”

Innovatie zonder subsidie
“Innovatie moet je niet doen vanwege subsidiepotten, liefde moet de motor zijn van innovatie.” Jeroen Naaijkens, voorzitter van de raad van bestuur van HAS Den Bosch, pleitte in zijn presentatie voor innovatie uit liefde voor het vak. “Zo was ook de nu verguisde hamburger ooit een geliefde innovatie.” Ook spreker Jempi Moens, directeur van Fresh Forward, benaderde innovatie van een originele kant: dromen realiseren in plaats van plannen maken. Volgens hem zijn de trends voor de komende jaren: genieten en goed voelen, ‘ontsaaiing en kidness’, betrokken en duurzaam en maatwerk en personalisering.