Wanneer de naam Heerenveen valt dan denkt de gemiddelde Nederlander al snel aan eredivisieclub sc Heerenveen en het internationale ijspaleis Thialf. Minder bekend bij het grote publiek, maar toch al bijna 150 jaar ingezetene van de Friese plaats is Romi Smilfood. Het bedrijf weet momenteel de aandacht op zich gericht in de bakkerijsector door de introductie van een nieuwe generatie industriële margarines met een betere vetzuursamenstelling.

Deze innovatie moet de nieuwe standaard worden in industriële margarines vinden ze bij het familiebedrijf. “Ja, ik ken Romi Smilfood, en als je hem niet kent dan ruik je hem wel”, laat een buschauffeur met een zware Friese tongval desgevraagd weten. De rit naar de fabrikant van margarines, oliën en vetten voert langs een rustieke omgeving van lange lanen, bomenrijen en vrijstaande huizen.

Stukken braakliggend land markeren het begin van het industrieterrein waar Romi Smilfood zijn thuishaven heeft. Geen rookpluimen hier, maar een serene rust met af en toe het gefluit van vogels. Bij het naderen van het bedrijf gaat de geur van vers gras over in die van margarine. Een oud zwart kanon bewaakt de toegangspoort.

Minder verzadigde vetten
“Ha, ha. Nee, deze staat er niet om ongewenste gasten op afstand te houden”, lacht productmanager Karin Visser. Het wapentuig, ooit een relatiegeschenk, moet eerder symbool staan voor het de markt inschieten van nieuwe innovatieve margarines. Tegelijkertijd geeft het het begin van een nieuw tijdperk aan: consumenten opteren steeds meer voor een gezonde leefstijl. De bakkerijbranche springt hierop in door in samenwerking met de Taskforce Verantwoorde Vetzuursamenstelling het percentage trans- en verzadigde vetten omlaag te brengen.

Het verlagen van transvetzuren tot maximaal 1% in 2010 ligt op schema. Het verminderen van het percentage verzadigde vetten met minimaal 10% lijkt een onmogelijke opgave zonder de productfunctionaliteiten zoals textuur, smaak en houdbaarheid geweld aan te doen. Romi Smilfood claimt dat zijn nieuwste innovatie Novarin dit wel mogelijk maakt en bovendien inspeelt op de vraag naar verantwoorde producten. Bij gelamineerde producten zoals bladerdeeg of croissants kan een 33%-reductie van verzadigd vet bereikt worden en bij cakes zelfs 75%.

Bouwstenen
Novarin is gebaseerd op vijf verschillende onderdelen, door Romi Smilfood bouwstenen genoemd. Hiermee kan dusdanig gecombineerd worden dat de klant zijn product elk gewenst gezondheidsimago kan meegeven en mogelijk ook zijn marktpositie verbeteren. Maatwerk dus. De eerste bouwsteen geeft aan dat alle nieuwe margarines van Romi Smilfood uit ongeharde vetten bestaan en daarmee nagenoeg transvetvrij zijn. De vier andere staan voor algehele vetreductie, vermindering van verzadigde vetten, natuurlijke ingrediënten en claims.

De laatste twee ‘bouwstenen’ verdienen enige toelichting. Volgens Romi Smilfood groeit de vraag naar natuurlijke ingrediënten zoals producten zonder e-nummers. De producent levert daarom margarines met bijvoorbeeld natuurlijke kleur- en smaakstoffen. Wil een afnemer een voedingsclaim zoals het Ik-Kies-Bewust-logo aan zijn producten meegeven dan kan Romi Smilfood zorgen dat ze hieraan voldoen. Dat geldt ook voor een voedingsclaim als ‘minder verzadigd vet.’ De innovatie van Romi Smilfood zal iets duurder zijn dan normale margarine.

Maar dat hangt ook af van de grondstofprijzen en van de bouwstenen die de afnemer kiest, zegt Visser. Het Heerenveense bedrijf ontwikkelde de serie industriële margarines zonder hulp van buitenaf. Hoe lukte het Romi Smilfood om het percentage verzadigde vetten in bakkerijproducten (margarine is één van de belangrijkste grondstoffen hiervoor, red.) significant terug te brengen? “Dat kunnen we niet zeggen, anders spoelen we zo anderhalf jaar onderzoek door de goot”, zegt Visser.

Commercie en onderzoek gaan samen
De oprichting, anderhalf jaar geleden, van de afdeling Marketing & Development schiep de voorwaarden voor de ontwikkeling van Novarin. Commerciële afdelingen en R&D uit de clusters Food Service, Afrika en Industrie werken actief samen in kleine teams die Marketing & Development coördineert. Voorheen waren afdelingen als sales en marketing aan de ene kant en R&D aan de andere strikt gescheiden werelden.

De productontwikkelaar zat vooral binnen terwijl de commerciëlen (sales en marketing) naar de klanten gingen. Dat is nu anders. Productmanager Karin Visser gaat samen met productontwikkelaar Chris van Rooijen langs afnemers om ze te informeren over Novarin en hen eventueel van advies te voorzien. De voordelen van het integreren van onderzoek en commercie zijn legio. Eén daarvan is het bieden van optimale technologische en commerciële ondersteuning aan de afnemer.

“Je komt ook sneller tot innovaties en denkt oplossingsgericht”, voegt hoofd van de afdeling Marketing & Development Alex Kruiter toe. De nauwe samenwerking tussen marketing en R&D voorkomt een hoop misverstanden. “Je weet gelijk wat mogelijk is”, zegt Visser.

Proactief
Romi Smilfood verandert van een reactief naar een proactief bedrijf, iets wat ongebruikelijk is in de nog steeds vrij conservatieve bakkerswereld. Het middelgrote familiebedrijf wil niet wachten tot de retail nieuwe trends zet, maar wil zelf trendsetter zijn. Dit betekent veel de deur uit naar klanten om te zien wat er leeft en zo de vraag voor zijn. Dit houdt een risico in, want een trend hoeft niet altijd aan te slaan.

Ondernemersgedrag
Dat neemt Romi Smilfood voor lief. “Dit is ondernemersgedrag”, stelt Kruiter. Een ander mogelijk obstakel is de geheimzinnigheid waarin veel afnemers zich hullen als het gaat om het productieproces. Van Rooijen kan hier moeilijk over adviseren als klanten hierover niets willen loslaten. Het is niet makkelijk om binnen te komen, geeft hij aan. Daarom is het noodzakelijk om vertrouwen te wekken en afnemers te overtuigen dat Romi Smilfood meer doet dan alleen maar verkopen.

“Als je bij bestaande cliënten successen boekt, dan kom je mogelijk makkelijker binnen bij nieuwe belangstellenden.” Tot slot rijst de vraag of de economische recessie waarin Europa dreigt te geraken, een succesvolle introductie in de weg zal staan. Het cluster Food Service belandde enige tijd geleden al in een dip en dat kan nu weer gebeuren, zegt Kruiter.

Het bedrijfsonderdeel Industrie bedient indirect een consumentenmarkt en consumenten zullen eerder bezuinigen op bijvoorbeeld de aanschaf van een televisie dan op banket, vervolgt hij. Romi Smilfood zal ook in deze mogelijk slechte tijden blijven investeren in noviteiten. “Want als het straks beter gaat dan staan wij als eerste aan de poort.” Het innovatiekanon van Romi Smilfood zal dus voorlopig niet zwijgen.