Voedselverspilling is vaak onnodig
Een klein percentage verspilling zal altijd blijven bestaan. Het gaat dan over situaties waarbij bijvoorbeeld door een systeemfout allergenen zijn verwerkt in producten waar dat niet de bedoeling is. Die kunnen uiteraard niet verkocht worden in verband met de gezondheid van de consument. Ook rotte producten kunnen vaak niet meer gebruikt worden. Volgens Petra is dat onvermijdelijk. “Het is een utopie om te denken dat alle voedselverspilling te voorkomen is. Maar we zien nog ontzettend veel situaties die echt onnodig zijn. Zo maakte ik een keer mee dat een hele batch groenten verkeerd gelabeld was. Opnieuw labelen is duurder dan vernietigen. Dus werd voor het laatste gekozen. Dat vind ik echt onacceptabel.”
Het is belangrijk bewustzijn over dit onderwerp te creëren binnen het werkveld. Daarom zijn veel voorkomende soorten verspilling op een rijtje gezet.
Soorten voedselverspilling bij producenten
Verkeerd gelabelde producten
Wanneer de producent of de retailer producten een verkeerd label meegeeft, worden deze zoals hierboven al aangegeven, regelmatig weggegooid. Simpelweg omdat het goedkoper is om de producten weg te gooien dan opnieuw te labelen.
Lage prijzen
De prijs van groente en fruit is afhankelijk van het aanbod. Wordt er veel aangeboden, dan daalt de prijs. Soms is de prijs voor 2e of 3e klasse producten zo laag dat deze worden weggegooid, omdat de transportkosten hoger liggen dan wat het financieel oplevert.
‘Mislukte’ oogst
Door de droogte van afgelopen zomer is de oogst van veel boeren ‘mislukt’. Producten voldoen niet aan de eisen van de supermarkt. Landbouwers kunnen hun producten niet verkopen aan supermarken. Boeren doen er alles aan om de producten op een andere manier te verkopen. Wanneer producten niet verkocht worden zullen ze weggegooid moeten worden.
Productiefouten
Tijdens een productieproces kunnen producten beschadigen waardoor ze niet meer voldoen aan de eisen die een supermarkt stelt voor verkoop. Denk ook aan bijvoorbeeld producten die door een verkeerde instelling in het proces net niet de juiste kleur, vorm of smaak hebben.
Verwaarden van reststromen
Om echt tot verandering te komen is het volgens Petra nodig dat producenten inzien dat men niet meer alleen moeten denken in geld. De situatie van de verkeerd gelabelde groenten is daar een goed voorbeeld van. Bij vernietiging van producten moet rekening gehouden worden dat hieruit afvalstromen ontstaan die zodanig verwerkt moeten worden zodat ze geloosd mogen worden.
Uien bevatten zwavel dus bij vernietiging van afval uien komt er zwavel vrij wat niet zomaar in het milieu terecht mag komen. Daarnaast worden uitstekende producten eigenlijk zonder goede reden vernietigd waardoor er meer gekweekt of geteeld moet worden. En dat is ook weer belastend voor het milieu. “Als iedere producent dit soort situaties voorkomt, maken we al een grote stap”, zegt Petra stellig.
Maar de voedingsmiddelenindustrie heeft ook te maken met reststromen tijdens het productieproces. Zelden wordt een volledig ‘beginproduct’ verwerkt in het eindproduct. Petra schetst enkele voorbeelden van mogelijke verwaarding.
Druiven
Van de schillen en zaden kan smaakwater worden gemaakt.
Brood
25% van het brood wordt verspild. Oud brood (retourbrood) kan verwerkt worden tot suikerstroop of ontbijtkoek.
Fruit
Fruit dat niet voldoet aan de eisen van de versmarkt kan verwerkt worden in zoetwaren.
Ook de aardappel is een mooi voorbeeld. De visual laat zien hoe producenten reststromen weten te verwaarden.
Er moet verder gekeken worden dan alleen de voedselresten. Adviseurs kunnen in kaart brengen hoe u kunt produceren met zo min mogelijk gebruik van primaire energiebronnen én hoe u water kunt besparen of hergebruiken. Zo kan echte verandering teweeg worden gebracht.
Auteur: Petra Vader, projectengineer bij Synergo, kennispartner van VMT
